Ruïnes van Antigua: sporen van aardbevingen en koloniale pracht

Niet ver van het pad naar het uitzichtpunt Cerro de la Cruz liggen de overblijfselen van de Iglesia de Candelaria. Deze kerk werd oorspronkelijk gebouwd in het midden van de 16e eeuw, maar heeft meerdere zware aardbevingen moeten doorstaan. De eerste verwoesting kwam na een uitbarsting van de Volcán de Fuego, maar de kerk werd later herbouwd en kreeg een functie als parochiekerk. Een nieuwe aardbeving beschadigde het gebouw licht, maar de klap kwam pas later toen een reeks zware bevingen de stad volledig trof. Daarbij stortte ook de Iglesia de Candelaria grotendeels in. Sindsdien zijn de ruïnes onaangeroerd gebleven. Wat resteert is een stille herinnering aan de kwetsbaarheid van Antigua. Enkele kunstwerken uit de kerk zijn overgebracht naar een nieuwe parochiekerk.

Het kerkcomplex van Santa Rosa werd in 1570 gebouwd als klooster voor religieuze vrouwen die herkenbaar waren aan hun witte kleding. De aardbeving van 1773 liet hier diepe sporen na. Vooral de voorgevel toont nog altijd de kracht van de natuur: twee grote scheuren lopen dwars door de muren. Deze indrukwekkende schade maakt het eenvoudig voor te stellen hoe hevig de beving destijds moet zijn geweest.

Op de plek waar ooit het indrukwekkende klooster van Santo Domingo stond, vind je nu een stijlvol hotel en meerdere musea. Toch zijn de resten van het oorspronkelijke klooster en de kerk nog altijd zichtbaar. Het klooster werd in 1538 gebouwd, kort nadat de Dominicanen zich in Guatemala vestigden, en groeide uit tot een van de grootste kloosters van het continent. De kerk had twee torens, tien klokken en was rijkelijk versierd met waardevolle kunstschatten.

De allesverwoestende aardbeving van 1773 legde het hele complex in puin. Later werd er tussen de overblijfselen een hotel gebouwd, dat vandaag de dag toegankelijk is voor bezoekers. Wie ook de ruïnes en de bijbehorende musea wil bekijken, moet entree betalen. Maar dat is het zeker waard voor liefhebbers van geschiedenis en erfgoed.

Het Convento de Capuchinas had een relatief kort bestaan. De bouw van het klooster en de bijbehorende kerk begon in 1731, na goedkeuring van koning Felipe V. Vijf jaar later werd het ingewijd door nonnen uit Madrid. Deze nonnen boden onderdak aan kinderen en runden een ziekenhuis voor vrouwen. In 1773 kwam daar abrupt een einde aan, toen het klooster zwaar beschadigd raakte door een verwoestende aardbeving en vervolgens werd verlaten.

Tegenwoordig zijn de ruïnes opengesteld voor publiek en worden ze deels gerenoveerd. Bezoekers krijgen zo een goed beeld van het leven van de nonnen in die tijd. Het klooster is dagelijks te bezoeken tussen 9.00 en 17.00 uur. Er wordt een kleine toegangsprijs gevraagd.

Aan het Parque Central vind je de indrukwekkende ruïnes van de Catedral de Santiago. Dit was ooit de eerste kathedraal van Antigua. De bouw begon in 1545 en in 1669 werd de kerk herbouwd en gemoderniseerd. Daarmee groeide ze uit tot een van de meest luxueuze kathedralen van Centraal-Amerika. Aardbevingen in 1717 en 1751 brachten schade toe, maar telkens werd de kerk gerestaureerd. Dat veranderde na de allesverwoestende aardbeving van 1773, waarbij de kathedraal zwaar werd getroffen.

Toen de hoofdstad werd verplaatst naar Guatemala City, werd besloten de kerk niet opnieuw op te bouwen. Alleen stabiliseringswerkzaamheden volgden om de ruïne te behouden. Tegenwoordig kun je voor een kleine bijdrage de overgebleven gewelven en muren van dichtbij bewonderen. Het dak ontbreekt, maar dat maakt het geheel juist zo indrukwekkend.

De geschiedenis van de Iglesia de Nuestra Señora del Carmen wordt gekenmerkt door een reeks aardbevingen. De eerste kerk op deze plek werd gebouwd in 1638, maar stortte in na de zware beving van 1651. In 1686 verrees een nieuwe kerk, die in 1717 opnieuw flinke schade opliep. Toch werd de kerk in 1728 weer opgebouwd. De voorgevel kreeg toen een sierlijke stuclaag, iets wat in die tijd nog ongebruikelijk was.

De grote aardbeving van 1773 verwoestte de kerk opnieuw. De voorgevel bleef echter opvallend goed bewaard en is nog altijd te bewonderen. Beelden en koepels raakten nauwelijks beschadigd, al zijn die helaas niet toegankelijk voor bezoekers. Voor de kerk is vaak een kleine markt te vinden, wat het een levendige plek maakt om even te stoppen.

Achter de indrukwekkende gele façade van de Iglesia de Nuestra Señora de la Merced gaan nog ruïnes schuil. De kerk zelf is nog steeds in gebruik en behoort tot de mooiste van Antigua. Minder bekend is dat het bijbehorende klooster achter de kerk deels in verval ligt. In de kloostertuin staat een bijzondere fontein met een diameter van 27 meter, ontworpen in de vorm van een waterlelie. Dit is het symbool van de Maya-goden.

Wie het klooster wil verkennen, kan via de kerk toegang krijgen tot dit minder bezochte deel. Voor een kleine vergoeding wandel je door de serene patio’s en krijg je een indruk van het leven in het klooster vóór de aardbeving van 1773.

In 1757 werd het Colegio de San Jerónimo opgericht als school voor de broeders van de Merced-orde. Officieel was het gebouw illegaal, omdat koning Carlos III geen toestemming had gegeven voor de bouw. Hij nam het complex uiteindelijk in beslag, maar kon er niet lang van genieten. De aardbeving van 1773 verwoestte het hele terrein.

Vandaag de dag kun je de ruïnes bezoeken als openluchtcomplex. Voor 30 Quetzales wandel je door de restanten van de oude school, met als hoogtepunt het centrale plein. Hier kijk je uit over de tuin, een achthoekige fontein en de imposante Volcán Agua op de achtergrond.

In 1685 arriveerde een groep Recoletos-broeders in Antigua met het plan om een klooster te stichten. De bouw begon uiteindelijk pas in 1708. Nog tijdens de constructie werd de kerk getroffen door een zware aardbeving, waarna men direct begon met herstel. De kerk moest de mooiste van de stad worden, maar de verwoestende aardbeving van 1773 liet daar weinig van over. Slechts een paar muren en een deel van een deuropening zijn blijven staan.

Voor 40 Quetzales kun je deze indrukwekkende ruïnes bezoeken. Je loopt er letterlijk tussen de enorme puinblokken van wat ooit een van de belangrijkste kerken van Antigua had moeten worden.

In 1607 vestigden de jezuïeten zich in Antigua, waar ze een school en een klooster stichtten. Eind 17e eeuw werd het hele complex opnieuw opgebouwd met twee kloosters, een kerk en een school. De school groeide uit tot de belangrijkste van de stad. In 1767 werden de jezuïeten verbannen door de Spaanse kroon en werd het complex verlaten. De aardbeving van 1773 bracht vervolgens grote schade aan.

Het klooster is inmiddels gerestaureerd en soms open voor publiek. De kerk zelf is nog niet toegankelijk, maar plannen voor restauratie bestaan al jaren. Tot die tijd kun je alleen de indrukwekkende voorgevel bewonderen vanaf de straat.

Aan de rand van het centrum liggen de resten van de voormalige kerk en het klooster van San Agustín. Ooit was dit een indrukwekkend bouwwerk, met onder andere plafondschilderingen van grote waarde en een rijk versierde zaal. Na de aardbeving van 1717 werd de kerk zwaar beschadigd, maar weer opgebouwd. De verwoestende beving van 1773 betekende echter het definitieve einde: het dak stortte in en de monniken verlieten het complex. De kerk werd nooit meer gerestaureerd. Alleen het portaal bleef behouden, maar het geheel is niet toegankelijk voor bezoekers.

Ben je benieuwd wat je naast de ruïnes nog meer kunt doen in Antigua? Denk aan uitzichtpunten, markten, musea en leuke restaurants. In dit artikel deel ik mijn favoriete tips voor een geslaagd bezoek aan deze koloniale stad.

Wat te doen in Antigua, Guatemala