Een bezoek aan een koffieplantage in Tanzania

In de omgeving van Arusha bezochten we de Kilimanjaro Native Co-operative Union, de oudste koffiecoöperatie van Afrika. De ligging op de flanken van de Kilimanjaro en Mount Meru is perfect voor koffieplanten. Hier zorgen het klimaat, de vruchtbare grond en de hoogte voor ideale omstandigheden.

Bij aankomst werden we warm welkom geheten door de koffieboeren uit het dorp. Voor we het veld op gingen, hadden de vrouwen een uitgebreide lunch voor ons bereid: een kruidige soep, gebakken banaan en verse groenten. Een heerlijke maaltijd, met liefde bereid.

Na de lunch werd onze groep verdeeld over verschillende boeren. Wij liepen mee met een oudere man die zich keurig had aangekleed voor de gelegenheid. In zijn nette overhemd, veel te grote jas en groene hoed leidde hij ons vol trots rond over zijn stukje land.

Onderweg gaf hij ons allemaal een koffieboonzaadje. Even later stopten we op een kale plek, waar hij met een hark wat aarde losmaakte. Met zijn vinger maakte hij kleine kuiltjes, waar wij het zaadje in mochten leggen. Een jongetje haalde water, waarna de grond werd bevochtigd. Hier begint het allemaal: met één zaadje in droge grond.

We liepen verder richting een veld met volgroeide koffiebomen. Aan de takken hingen rood glanzende bessen: de rijpe koffiebonen. Onze boer begon te plukken en wij mochten helpen. Alleen de rode bonen zijn rijp en mogen worden geoogst. Alles verdwijnt in een grote emmer, die we samen terugbrengen naar het erf.

Op het erf stond een eenvoudig apparaat waarmee de bonen van hun vruchtvlees werden ontdaan. De boer draaide aan een katrol en wij keken toe hoe de bonen door de machine gingen. In een bak eronder kwamen de schoongemaakte bonen terecht.

Daarna werden de bonen uitgespreid op rekken met gaas, om in de zon te drogen. Het lijkt simpel, maar alles gebeurt hier met de hand. Geen machines, geen stroom. Alleen zon, geduld en vakmanschap.

We liepen mee naar het huis van de boer. Voor de deur mochten we op houten bankjes gaan zitten. Terwijl wij uitrustten, stopte hij de gedroogde bonen in een grote vijzel. Met een houten stamper bewerkte hij de bonen ritmisch. Er werd gezongen en geklapt. Het stampen ging op de maat van de muziek. We mochten ook helpen. Terwijl wij om beurten stampten, maakte de boer een vuurtje klaar voor het volgende deel van het proces.

De geplette bonen werden gezeefd en daarna geroosterd in een pot van aardewerk. De geur van verse koffie vulde de lucht. Met een houten lepel roerden we regelmatig, zodat de bonen niet zouden aanbranden. Na het roosteren werden de bonen opnieuw gestampt, tot er een fijn poeder overbleef. Nog één keer zeven, en dan was de koffie klaar om gezet te worden.

De koffie werd niet gezet met een apparaat, maar op de ouderwetse manier. De gemalen bonen gingen in een zeef, en het kokende water uit de pan op het vuur werd er langzaam over gegoten.

De geur was fantastisch. De smaak was krachtig, misschien iets te sterk, maar heerlijk puur. Terwijl we genoten van onze zelfgemaakte koffie, kwamen de schoolkinderen thuis. In uniform stonden ze achter een heg te kijken naar die groep vreemdelingen met kopjes koffie in de hand. Toen we een foto wilden maken, doken ze giechelend weg.

Toen de koffie op was, liep de boer even naar binnen. Hij kwam terug met een schaal vol bananen. Zelf verbouwd, vertelde hij trots. We kregen allemaal een banaan, als dank voor ons bezoek. Ondanks de bescheiden middelen straalde deze man tevredenheid uit. Hij vertelde lachend over zijn werk, zijn land en zijn koffie. Een warme en oprechte ontmoeting met een zeer vriendelijke man.