Volcán Acatenango beklimmen

De Volcán Acatenango is met zijn 3976 meter een van de hoogste vulkanen van Guatemala. De slapende stratovulkaan heeft twee toppen: Pico Mayor (3976 meter) en Yepocapa (3880 meter). Hij ligt op zo’n 15 kilometer van Antigua en is vanuit de stad goed zichtbaar. Ten zuiden van Acatenango ligt de actieve Volcán de Fuego, die regelmatig lava en as de lucht in spuwt. Over uitbarstingen van Acatenango zelf is weinig bekend. In 1690 beschreef Francisco Vasquez een rookpluim zonder geluid, afkomstig van een opening naast de Volcán de Fuego. Tussen 1924 en 1927 zijn erupties gemeld bij de Pico Mayor. In december 1972 was er opnieuw een uitbarsting, waarbij as tot 25 kilometer verderop neerdaalde.

Veel touroperators organiseren tweedaagse hikes naar de top van de vulkaan. Tijdens de overnachting op grote hoogte heb je uitzicht op de uitbarstingen van de Volcán de Fuego. Dit is een ervaring die je niet snel vergeet.

Lees ook: Top 5 vulkanen in Guatemala die je beklommen moet hebben

In 2015 maakte ik de tweedaagse hike naar de top van de Volcán Acatenango, samen met Old Town Outfitters. Hoewel er sindsdien het een en ander is veranderd, is de route grotendeels hetzelfde gebleven. De klim blijft een fysieke uitdaging, maar het uitzicht en de ervaring maken het absoluut de moeite waard.

Dag 1: hike naar de basecamp

Om half acht verzamelen we bij het kantoor van Old Town Outfitters. Hier kun je spullen achterlaten die je niet nodig hebt, je water bijvullen en eventueel extra kleding of uitrusting huren. Om acht uur stappen we in een busje richting La Soledad, een dorpje op de flank van de Volcán Acatenango. Daar krijgen we de rest van onze uitrusting. Wij hebben een porter geregeld die onze tent, slaapzak, mat en vier liter water draagt. Na een korte uitleg kunnen we beginnen aan de klim.

Onze groep bestaat uit acht deelnemers en twee gidsen. Eén gids loopt voorop, de ander sluit de rij. Zo blijft niemand achter. De route voert ons door vier verschillende microklimaten, elk met hun eigen karakter. We starten direct met een stevige klim door landbouwgebied en bloemenvelden. Een pittige opwarmer, vooral voor wie niet gewend is aan hoogte. Het is belangrijk om je eigen tempo te houden. Onderweg sluit een hond zich spontaan aan bij onze groep.

Na ongeveer een uur bereiken we het nevelwoud. Dit deel van de route is groener en vochtiger, met eeuwenoude bomen en veel mos. Hier leven ook quetzals, maar wij hebben pech en zien er geen. Mijn rugzak begint inmiddels door te wegen, vooral op mijn heupen.

Buiten het nevelwoud nemen we een korte pauze. Bij een klein kampvuur maken onze gidsen een eenvoudige maar voedzame lunch: brood met smeerkaas, pastasalade, avocado, tomaat, chips en koekjes. Het geeft net genoeg energie voor het laatste deel van de klim.

Daarna wandelen we door een naaldbos. Het pad stijgt en daalt afwisselend. De mist trekt binnen en samen met de aangetaste boomgrens zorgt dit voor een mysterieuze sfeer. In de verte horen we zwaar gerommel. Eerst denk je aan onweer of verkeer, maar het blijkt de Volcán de Fuego te zijn. Hoe dichter we bij de basecamp komen, hoe beter je het hoort.

Na ongeveer acht uur wandelen komen we aan bij het kamp. De vulkaan laat zich nog niet zien, het is te bewolkt. We zetten de tenten op, drinken een kop thee of koffie en ik kruip even in mijn slaapzak. Na een uur word ik wakker gemaakt: de wolken zijn opgetrokken en de vulkaan is zichtbaar. De Fuego spuwt lava, as en rook uit. Camera erbij, warme kleding aan, en een plek zoeken met goed zicht. Wat volgt is een aaneenschakeling van kleine uitbarstingen. Een uur lang kijken we ademloos toe.

Als de wolken terugkeren, is het tijd voor het avondeten. Onze gidsen hebben gekookt en er is zelfs een glas wijn. Zodra de zon onder is, zakt de temperatuur snel. Gelukkig is er een kampvuur. En opnieuw trekt het wolkendek open. De Fuego laat zich nog één keer goed zien. In het donker lichten de uitbarstingen felrood op. We zien constante activiteit, veel vaker dan de voorspelde uitbarsting per twintig minuten. Een indrukwekkend schouwspel dat je stil maakt.

Na een laatste blik op de vulkaan zoeken we de tent op. Ik had er nog uren kunnen blijven zitten.

Dag 2: naar de top van de Volcán Acatenango en terug naar Antigua

Om 4:00 gaat de wekker. Het gerommel van de Volcán de Fuego is nog steeds hoorbaar. Ik stap mijn tent uit in de hoop op een mooie zonsopkomst, maar het zicht is compleet verdwenen in de wolken. Vandaag staat het laatste en zwaarste deel van de hike op het programma: de klim naar de top van de Acatenango.

Na een snelle kop thee en een paar plakken bananenbrood vertrekt een deel van de groep richting de top. Niet iedereen voelt zich fit genoeg voor deze laatste klim. Het is koud en er staat een stevige wind. Het pad bestaat grotendeels uit los zand en puin, wat de klim zwaar maakt. Sommige groepsleden hebben het zichtbaar moeilijk. Ik probeer in het spoor van de gids te blijven en kom langzaam maar gestaag vooruit.

Halverwege de beklimming krijgen we te horen dat het zicht bovenop nog slechter is. We mogen zelf kiezen of we doorgaan. Iedereen in onze groep besluit om toch verder te gaan. We zijn tenslotte al zover.

Na ongeveer twee uur klimmen bereiken we de top van de Acatenango op 3976 meter hoogte. Helaas blijft het uitzicht volledig uit. Normaal gesproken zou je vanaf hier de Volcán de Fuego recht voor je moeten zien liggen. Door de wind en kou houden we het maar kort vol op de top. We maken snel een paar foto’s en beginnen dan aan de afdaling terug naar het kamp. Daar staat een warm ontbijt klaar.

Na het ontbijt breken we de tenten af en maken we ons klaar voor de terugtocht naar La Soledad. De Fuego blijft op de achtergrond rommelen, maar opnieuw zonder zicht. De afdaling gaat sneller, al zorgen regen en modderige paden ervoor dat het soms glibberig wordt. Mijn knieën beginnen het op een gegeven moment wel te voelen.

Opvallend genoeg komen we onderweg geen nieuwe groepen meer tegen. Pas later horen we waarom. Als we na zo’n zeven uur wandelen weer terug zijn bij het busje dat ons naar Antigua brengt, komt er meer informatie naar buiten. Eén van onze gidsen vertelt ons die avond in Antigua dat de Fuego tijdens onze afdaling is uitgebarsten. Op Twitter zie ik beelden van de eruptie. De uitbarsting vond plaats aan de andere zijde van de vulkaan, waardoor wij er niets van hebben gemerkt.

Achteraf ben ik dankbaar dat alles goed is gegaan. De tour naar de Volcán Acatenango was fysiek zwaar, maar zonder twijfel een van de indrukwekkendste ervaringen tijdens mijn reis door Guatemala.

Pyroclastic flows from the 11/10/15 Volcan de Fuego's #eruption moving towards its southern flank- Conred's Photo pic.twitter.com/19hUI0SbQp

— jaime s. sincioco (@jaimessincioco) November 12, 2015

Er zijn verschillende organisaties die meerdaagse hikes naar de Volcán Acatenango aanbieden. Zelf koos ik in 2015 voor Old Town Outfitters. Zij werken met een flexibel prijssysteem: hoe meer deelnemers, hoe lager de prijs per persoon. Het bedrag dat wij uiteindelijk te veel betaalden, kregen we netjes teruggestort.

Mijn ervaring met Old Town Outfitters was erg positief. De gidsen spraken goed Engels, het eten was uitstekend en het materiaal van goede kwaliteit. Ook hun basecamp was mooi gelegen, zonder andere groepen in het zicht. Deze organisatie is nog altijd actief in Antigua en ontvangt goede recensies van andere reizigers. Voor de tweedaagse tour betaal je tussen de $140 en $245 per persoon, afhankelijk van het aantal deelnemers. Je kunt de tour rechtstreeks via hun website reserveren. Ook via Getyourguide of Viator kun je boeken en daarbij later betalen. Deze tours worden eveneens uitgevoerd door Old Town Outfitters.

Andere aanbieders zijn onder meer Wicho’s and Charlies, CA Travelers en Tropicana. Bij Wicho’s en Tropicana slaap je niet in een tent, maar in eenvoudige cabins. Kies een aanbieder die past bij jouw voorkeuren wat betreft comfort, groepsgrootte en begeleiding.

De beklimming van de Volcán Acatenango is pittig, maar zeker haalbaar met een goede basisconditie. Je maakt in korte tijd flink wat hoogtemeters en de hike is lang. Sommige stukken zijn steil en bedekt met los zand, wat het zwaarder maakt. Vooral als het geregend heeft, kunnen de paden glad zijn.

Laat je niet ontmoedigen door heftige verhalen van anderen. Het belangrijkste is dat je je eigen tempo aanhoudt. Er worden onderweg voldoende pauzes ingelast om op adem te komen. De gidsen letten goed op iedereen en geven duidelijke uitleg. Je komt boven de 3500 meter, dus de lucht wordt ijler. Sommige mensen krijgen last van hoogteverschijnselen, zoals hoofdpijn of lichte misselijkheid. Geef dit altijd door aan de gids. Drink onderweg veel water en zorg dat je goed eet.

Wil je het jezelf wat makkelijker maken? Huur dan een porter in. Die kan een groot deel van je bepakking dragen, zodat jij met een lichtere rugzak naar boven loopt.

Ga je de Volcán Acatenango beklimmen? Dan is een goede voorbereiding essentieel. Het weer kan op grote hoogte snel omslaan. Overdag kan het warm zijn, terwijl het ’s nachts kan vriezen. Neem dus kleding in laagjes mee en bereid je voor op zowel zon als kou, regen en wind.

Draag niet je beste kleding: door stof, modder of regen kan alles vies worden. Dit is wat je zeker moet inpakken:

• Stevige wandelschoenen met grip
• Kleding in laagjes (T-shirt, longsleeve, fleece of vest)
• Warme jas (dons of gevoerd windjack)
• Regenjas of poncho (liefst winddicht)
• Thermokleding (voor ’s nachts)
• Extra paar droge sokken
• Warme muts en handschoenen
• Pet of hoed tegen de zon
• Hoofdlamp met volle batterijen
• Toiletpapier en basics (tandenborstel, etc.)
• Zonnebrandcrème en zonnebril
• Blarenpleisters en paracetamol
• Minimaal 4 liter water
• Energierijke snacks (noten, repen)
• Camera (met volle accu’s)
• Statief (voor nachtfoto’s van de vulkaan)

Bij veel organisaties kun je spullen huren, zoals wandelstokken, rugzakken, jassen of handschoenen. Vraag dit vooraf na, zodat je niet onnodig veel meesleept.

De Volcán de Fuego is één van de actiefste vulkanen van Midden-Amerika. Zijn naam betekent letterlijk ‘Vuurvulkaan’, en dat is niet zonder reden. De vulkaan is bijna dagelijks actief en spuwt regelmatig rook, as of lava. Soms zie je meerdere uitbarstingen per uur, terwijl het op andere momenten beperkt blijft tot één uitbarsting per dag.

Tijdens mijn tour was het een aaneenschakeling van uitbarstingen, met continu zicht op vuur en rookpluimen. Toch is dat geen garantie. De vulkaan is grillig, en ook het weer speelt een grote rol. Bij bewolking of mist kan het zicht volledig verdwijnen, zelfs als de vulkaan actief is. Een uitbarsting zien blijft dus deels een kwestie van geluk.

De beklimming van de Volcán Acatenango brengt risico’s met zich mee. De nabijgelegen Volcán de Fuego is één van de actiefste vulkanen van Midden-Amerika en barst regelmatig uit. Tijdens mijn eigen tour was er een uitbarsting, maar gelukkig aan de andere kant van de vulkaan. We merkten er niets van, maar het laat wel zien dat het nooit helemaal zonder gevaar is.

Op 3 juni 2018 barstte de Volcán de Fuego plots hevig uit. Daarbij kwamen 215 mensen om het leven en raakten evenveel mensen vermist. Ook op latere data zijn er zware uitbarstingen geweest. In al deze gevallen kon men gelukkig tijdig evacueren. Maar het blijft een actief vulkanisch gebied.

Daarnaast is het weer op de Acatenango verraderlijk. In 2017 overleden zes wandelaars door onderkoeling. De temperatuur op de top kan ‘s nachts ver onder het vriespunt dalen, zeker in combinatie met wind. Een goede voorbereiding is essentieel. Kies voor een betrouwbare organisatie, kleed je warm en zorg dat je luistert naar je gidsen. Dan kun je veilig genieten van dit spectaculaire avontuur.

Er zijn maar weinig steden in Midden-Amerika waar ik echt enthousiast van word. Antigua is een uitzondering. Deze koloniale stad is een populaire plek onder backpackers, maar voelt verrassend ontspannen en authentiek aan. Niet voor niets staat Antigua op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Tijdens mijn reis door Guatemala kwam ik drie keer in Antigua. Ik begon er mijn reis, keerde terug voor een overstap en eindigde uiteindelijk weer in deze stad. Daardoor had ik genoeg tijd om Antigua goed te leren kennen. Benieuwd wat je allemaal kunt doen? In dit artikel deel ik mijn persoonlijke tips voor bezienswaardigheden, fijne plekken om te eten en leuke dingen om te doen in en rond Antigua.