Reisroute Zuidoost-Anatolië in 11 dagen

Dag 1: Düsseldorf - Gaziantep

Na een late vlucht uit Düsseldorf, landen we midden in de nacht in Gaziantep. Op het vliegveld worden we opgewacht door iemand van het autoverhuurbedrijf en samen met hem pikken we onze huurauto voor de komende dagen op. Het is nog een klein stuk rijden naar ons hotel in Gaziantep. Ik had al enkele dagen vooraf gevraagd of we iets eerder konden inchecken zodat we nog even bij konden slapen. Volgens het personeel was dat geen probleem.

Helaas blijkt het wel een probleem te zijn, want zodra we aankomen bij ons hotel zijn alle kamers bezet en kunnen we pas om 11.00 inchecken. Vanwege een nationale feestdag een dag later zijn veel hotels volgeboekt. Gelukkig vinden we nog een accommodatie waar wel ruimte is. Mocht je Hotel Saray ooit tegenkomen; boek hier vooral niet want het was echt verre van een schoon hotel. Vies of niet, we kunnen enkele uurtjes slapen.

In de ochtend checken we alsnog in bij ons hotel en kunnen we op pad. Gaziantep is door de UNESCO uitgeroepen tot ‘Creative City of Gastronomy’. Veel mensen komen speciaal naar de stad om te eten. Met dank aan veel YouTube filmpjes van verschillende foodbloggers heb ik een flinke lijst met restaurants en cafés kunnen opslaan waar zeker even iets moeten proeven. Beyran, pistachekoffie, baklava met enorme hoeveelheden pistachevulling, katmer, za’atar thee, kebap… Zorg ervoor dat je honger hebt, want in Gaziantep valt enorm veel te proeven.

We bezoeken een bijzondere kerk; Pisirici Mescidi Ve Kasteli en proeven de sfeer op de straten van Gaziantep.

Dag 2: Gaziantep

Waar we de eerste dag onze buik rond hebben gegeten, gaan we de volgende dag iets meer cultuur snuiven. We beginnen bij het kasteel van Gaziantep dat op een heuvel in het centrum is gebouwd door de Hettieten. Ik had verwacht dat we vanaf het kasteel een mooi uitzicht over Gaziantep zouden hebben, maar dat viel een beetje tegen. Er is veel afgezet waardoor je niet veel plekken hebt waar je van het uitzicht kunt genieten. In het kasteel is nog een museum gevestigd over de rol van Gaziantep tijdens de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog.

Een museum die je absoluut niet mag overslaan tijdens je bezoek aan Gaziantep is het Zeugma Mozaik Müzesi. Hier kun je talloze mozaïeken bewonderen uit Zeugma. Deze stad ligt op enkele kilometers van Gaziantep en werd in 2000 onder water gezet na de bouw van een stuwmeer. Er werd een campagne opgezet om de mozaïeken van deze stad te redden en onder te brengen in een museum. Met 1700 m² aan mozaïeken is dit het museum met de grootste collectie aan mozaïekkunstwerken. Het ‘Zigeunermeisje’ is de belangrijkste item van het museum. Een aanrader om te bezoeken.

Na een kleine lunch is het tijd om het leven van Gaziantep verder te ontdekken. Dit kun je het beste doen op de lokale markten en bazaars. Hier krijg je een goed beeld hoe de mensen leven. Er worden alledaagse spullen verkocht en mensen zijn nog volop bezig met oude ambacht.

Dag 3: Zeugma - Harran - Şanlıurfa

Vanuit Gaziantep rijden richting Şanlıurfa. Onderweg maken we twee stops, waaronder bij de oude stad van Zeugma. Deze stad werd in de 3e eeuw voor Christus gesticht aan de Eufraat, de belangrijkste rivier in het Midden-Oosten. Vanwege de strategische ligging werd Zeugma een belangrijke plek voor het Romeinse Rijk. Uiteindelijk raakte de stad in verval, maar na archeologische ontdekkingen werden prachtige Romeinse mozaïeken ontdekt. Helaas was bij de ontdekking al bekend dat Zeugma onder water zou worden gezet door de bouw van de Birecikdam. In vijf maanden tijd werden zoveel mogelijk mozaïeken gered die nu te zien zijn in het Zeugma Mozaik Müzesi in Gaziantep. Slecht een klein deel van de oude stad ligt niet onder water. Je kunt nog enkele oude Romeinse huizen en mozaïeken bewonderen.

Onze tweede stop is in Harran, één van de oudste steden ter wereld. Deze stad ligt niet ver van de Syrische grens en wordt al meer dan 6000 jaar bewoond. Volgens het oude testament zou de profeet Abraham hier hebben gewoond en men zegt dat Adam en Eva na hun verbanning uit het Hof van Eden in de buurt van Harran zouden hebben vertoefd. Tegenwoordig staat Harran vooral bekend om de ‘bijenkorfhuisjes’. Hoewel de meeste huisjes tegenwoordig als opslagruimte worden gebruikt, kun je enkele huisjes nog van binnen bewonderen. Houd er rekening mee dat het behoorlijk toeristisch is opgezet. Je kunt een gids inhuren om Harran te ontdekken, maar er worden vrij hoge bedragen genoemd die niet in verhouding staan. Het beste kun je zelf een rondje maken en vergeet niet om de ruïne van de oude universiteit te bewonderen.

Eindpunt van de dag is Şanlıurfa. We checken in bij een geweldig boetiekhotel en verkennen ‘s avonds alvast het oude centrum van de stad.

Dag 4: Şanlıurfa

Şanlıurfa geldt als één van de belangrijkste pelgrimssteden van Turkije. Het is een stad met een rijke geschiedenis en veel contrasten. Wij proberen in één dag een goede indruk te krijgen van deze stad.

In de ochtend willen we de ruïne van het Şanlıurfa kasteel bezoeken dat bovenop een heuvel is gebouwd. Jammer genoeg is het kasteel tijdelijk gesloten, maar vanaf de heuvel hebben we wel een mooi uitzicht over de stad. Vanaf de heuvels heb je een goed uitzicht op de Mevlidi Halil Cami. Het is prachtig om hier een kijkje te nemen. Rondom de moskee bezoeken we de Abraham grot. Volgens de islamitische traditie zou de grot de geboorteplaats zijn van de profeet Abraham. Ruim 1 miljoen moslims komen jaarlijks hierheen om een bezoekje te brengen aan de grot.

De profeet Abraham is een belangrijk persoon in het christendom, jodendom en islam. Vanwege zijn afgoderij zou koning Nimrod hem de oorlog hebben verklaard. Nadat hij het hart won van zijn dochter, veroordeelde Nimrod Abraham ter dood. Er werd een brandstapel gebouwd waar Abraham op werd gegooid. Men zegt dat het vuur veranderde in water en het brandende hout in vissen. Op de plek waar de brandstapel zou moeten hebben gestaan, vind je tegenwoordig Balıklı göl. Het is één van de meest populaire en mooie plekjes van Şanlıurfa. De vissen in het water zijn heilig voor de moslims. Je merkt aan alles dat dit voor veel mensen een belangrijke plek is, want het kan behoorlijk druk zijn.

Vergeet niet om een ronde te maken door de bazaar en de verschillende steegjes. Hier ontdek je echt het authentieke Turkije dat is totaal niet te vergelijken is met de toeristische plekken als Istanbul, Bodrum of Alanya. Toerisme is ver weg en het lijkt alsof je hier terug in de tijd gaat. Mensen voeren oude ambachten uit midden op straat en massa’s aan praktische spullen worden verkocht. Iedere hoek heeft een nieuwe verrassing in petto.

Dag 5: Göbekli Tepe - Karahan Tepe - Mardin

Voordat we Şanlıurfa weer verlaten brengen we een bezoek aan de Germus Kilisesi. Deze Armeense kerk werd gebouwd in 1881 maar is inmiddels zijn glans een beetje verloren. Vind ik ergens ook weer niet erg, want het is een mooie urbex-locatie waar je enkele toffe foto’s kunt maken met het zonlicht.

We rijden door naar Göbekli Tepe. Dit is het oudste tempelcomplex ter wereld. Het is maar liefst 11.500 jaar oud en vanwege de historische waarde heeft de UNESCO deze site op de Werelderfgoedlijst geplaatst in 2018. Onder een afdak kun je enkele T-vormige pilaren zien. Sommige zijn versierd met dieren, abstracte pictogrammen en armen van mensen. Er wordt nog altijd flink afgegraven, want men heeft nog niet eens 10% van het gebied ontdekt. Wie weet wat er in de toekomst nog gevonden wordt.

Via de informatieborden bij Göbekli Tepe ontdek ik dat een kleinere, soortgelijke plek op de weg naar Mardin ligt. En zo besluiten we om Karahan Tepe ook een bezoek te brengen. In tegenstelling tot Göbekli Tepe is dit een stuk minder toeristisch. Alleen al de weg erheen is behoorlijk interessant te noemen. We ontmoeten jonge herder die met hun kudde schapen door niemands gebied dwalen. Karahan Tepe is inderdaad een stuk kleiner en niet zo imposant als Göbekli Tepe, maar het is zeker mooi om te zien.

‘s Avonds arriveren we in Mardin en maken we alvast een kleine ronde door deze stad.

Dag 6: Mardin

Mardin is een levendige stad niet ver van de Syrische grens. De invloeden vanuit het Midden-Oosten zijn hier duidelijk merkbaar, zeker in de oude stad. Research heeft me geleerd vooral geen plan te trekken en dat je gewoon moet verdwalen door de vele straatjes en steegjes van de stad. Eigenlijk moet je Mardin zien als een soort openluchtmuseum. Houd er wel rekening mee dat de oude stad gelegen is op een heuvel en dat je dus behoorlijk wat trapjes moet lopen. Terwijl de meeste toeristen zich bevinden in de drukkere winkelstraat, dwalen wij door de verlaten steegjes en ontdekken we weer dat authentieke Turkije. De vuilniswagen is hier nog gewoon een ezel, we zien 19e eeuws villa’s en wandelen door een straat voor katten. Breng zeker een bezoek aan het Zinciriye Medresesi vanwaar je een geweldig uitzicht hebt over de stad, met Syrië in de verre achtergrond.

Dag 7: Midyat - Hasankeyf - Diyarbakır

Vanuit Mardin rijden we verder naar het oosten: Midyat. Deze stad staat bekend om zijn historische gebouwen. Aangezien we vandaag nog een behoorlijk stuk moeten rijden, brengen we slechts een kort bezoek aan het oude centrum van de stad.

We rijden verder naar Hasankeyf. Het landschap onderweg is fantastisch. Met name het uitzicht op het meer Kirkat Göleti is de moeite waard voor een kleine fotostop.

Net als veel Turkse steden is de oude stad van Hasankeyf onder water gezet na de bouw van een stuwdam. Er werd een nieuwe stad gebouwd hogerop en enkele historische bouwwerken werden verplaatst en worden nu gerenoveerd op hun nieuwe locatie. Met een bootje varen we over de Tigres en verkennen we nog het kleine gedeelte van de oude stad dat niet onder water is gezet. Vanwege archeologische werkzaamheden en restauraties kunnen we helaas niet alles zien in het oude stad.

Aan het einde van de middag bereiken we Diyarbakir, de vierde grote stad die we tijdens onze reis door Zuidoost-Anatolië zullen bezoeken.

Dag 8: Diyarbakır

Na Gaziantep, Sanliurfa en Mardin is Diyarbakır weer een totaal andere stad met een ander karakter. De stad voelt modern en dynamisch aan. 90% van de inwoners is Koerdisch en zij zijn allemaal extreem gastvrij en vriendelijk. Toerisme staat hier nog totaal in de kinderschoenen en we wanen ons hier zowat de enige westerse mensen. Wij verkennen de oude stad dat omringd wordt door een imposante stadsmuur. Men zegt dat dit het langste stuk muur is na de Chinese Muur. Een aantal delen van de muren kun je op en af en toe kun je ook even binnen een kijkje nemen. Er zijn nog vier stadspoorten, 82 wachttorens en vele inscripties. Zo kun je onder meer vanaf de muren een blik werpen op de Hevsel Gardens.

Bij het Fort bekijken we het Inner en Outer Castle; hier vind je enkele musea waarbij je onder meer te weten kunt komen over de geschiedenis van de stad. We bezoeken Ulu Cami, de oudste moskee van Anatolië en de prachtige Sint-Giragoskathedraal. Natuurlijk struinen we weer door de verschillende markten en bazaars om de sfeer van de stad en zijn bevolking te proeven. Tussen alle kraampjes en winkeltjes vind je af en toe een han waar het heerlijk vertoeven is en je even met een koud drankje kunt genieten van het leven om je heen.

Dag 9: Zerzevan Kalesi - Takoran Valesi - Nemrut Dağı

Voordat we Diyarbakır verlaten brengen we nog een bezoek aan één van de meest populaire bezienswaardigheid van de stad; de On Gözlu, de Tien Ogen brug. Onder de brug stroomt de Tigres en langs het water zijn vele plekjes gemaakt om heerlijk te chillen. We maken vervolgens een kleine omweg, want tussen Diyarbakır en Mardin vind je de ruïne van het Zerzevan Kalesi. Vroeger was dit een belangrijke militaire basis en vrij recent hebben ze een tempel ontdekt van een mysterieuze religie: Mithraeum.

Na deze omweg rijden we terug richting Diyarbakir om vervolgens door te rijden naar het hoogtepunt van de reis: Nemrut Dağı. Voordat we deze beroemde berg bereiken maken we nog een kleine stop bij Takoran Valesi. De ligging van de vallei is adembenemend mooi. Vanaf verschillende plekken heb je ongelooflijk mooie uitzichten op de vallei. We rijden nog even door naar het dorpje Baki, maar daar is helemaal niets te beleven. Gelukkig kan ik me met de drone nog even vermaken om het landschap goed in beeld te brengen.

We checken vlug even in bij ons hotel in een dorp net voor Nemrut Dağı en rijden vervolgens de berg op. Deze avond willen we namelijk de zonsondergang bekijken vanaf de berg. Bij het toeristencentrum kopen we een kaartje en vervolgens rijden we verder naar boven. Het laatste gedeelte naar de top moet je lopen, hiermee ben je ongeveer een kwartier tot 25 minuten mee zoet.

Nemrut Dağı is een grafheuvel in de vorm van een piramide. Men vermoedt dat de grafheuvel van koning Antiochus Theos is, al heeft men nooit een tombe gevonden. Bovenop de top zijn twee terrassen waar enorme stenen beelden staan. Natuurlijk is er een beeld van de koning die omringd wordt met even grote beelden van verschillende goden en dieren. De hoofden zijn van de romp gevallen en liggen nu op de grond. Dit zorgt voor een indrukwekkend beeld. Wanneer ik de top bereik word ik echt even stil. Het maakte diepe indruk op me. Dit is de reden waarom we deze trip maken! Vanaf de westelijke terras kijken we met veel andere mensen de zonsondergang.

Dag 10: Nemrut Dagi - Pirin - Halfeti

De wekker gaat om 3.30, want we willen om 4.00 in de auto zitten om ditmaal de zonsopkomst te bewonderen op Nemrut Dagi. We kopen opnieuw een kaartje, rijden weer naar boven om vervolgens het laatste stuk met de trappen omhoog te wandelen waar we op het oostelijk terras zullen wachten op de zon. We zijn niet alleen, want een flink aantal busjes met toeristen wil ook genieten van de zonsopkomst. En ja, die is prachtig vanaf deze magische plek. Het mooiste is om te zien hoe de kleuren van de beelden langzaam aan veranderen. Terwijl wij wachten op een geschikt moment om te fotograferen lijken de meeste mensen na zonsopkomst weer te vertrekken. Binnen een half uur na zonsopkomst staan we ineens helemaal alleen op de top! Aangezien het mijn verjaardag is proosten we om 6.00 ‘s ochtends met een raki. Hoe vaak komt het immers voor dat je op je eigen verjaardag op zo’n mooie plek bent? We nemen alle tijd om foto’s te maken. Wanneer we na 2,5 uur nog foto’s aan het maken zijn, lacht de beveiliger ons toe. Hij nodigt ons uit om een kopje warme thee te drinken in zijn hutje. Heerlijk! Want door de stevige wind en de hoogte van ruim 2100 meter is het behoorlijk koud bovenop de berg. Na ons kopje thee arriveren weer enkele toeristen, maar op het westelijke terras zijn we opnieuw geheel alleen. Ook hier maken we nog even volop foto’s.

Rond 8.30 verlaten we de berg en rijden we terug naar ons hotel voor een ontbijt en halen we onze koffers op. Op aanraden van het personeel rijden we een route door de vallei rondom Nemrut Dagi. Het blijkt dat de vallei behoorlijk wat historie heeft, want er zijn verschillende plekken waar je belangrijke vindplaatsen kunt bekijken. Maar daarnaast is het ook genieten van het landschap waardoor we rijden.

Inmiddels brandt de zon behoorlijk en heeft de airconditioning van de auto het zwaar om ons koel te houden. In de middag had ik nog een bezoekje aan de historische stad van Pirin op het programma staan. Door de extreme hitte is het alleen nauwelijks te doen om de oude stad te bewonderen. Ik maak slechts een kleine, vlugge ronde en ben blij als ik weer in de auto zit.

Tegen het einde van de middag arriveren we in Halfeti. We stoppen direct even bij de haven zodat we met een boottocht mee kunnen. Op de boot is het verkoelend en we varen langs de ruïne van Rumkale en de oude stad van Halfeti. Veel is er overigens niet te zien van de oude stad, want ook deze is onder water gezet. Slechts een handjevol verlaten huizen en een minaret dat uit het water steekt zijn een blijvende herinnering aan het oude Halfeti.

Dag 11: Halfeti - Gaziantep

Halfeti staat niet alleen bekend om de onder water gelopen stad. Hier groeit namelijk ook de zwarte roos. Deze roos groeit nergens anders ter wereld. Nadat we de lokale bevolking hebben gevraagd waar we deze rozen kunnen zien, worden we naar een bloemenkas gebracht waar de roos groeit. Wanneer de roos bloeit heeft deze gewoon de normale rode kleur, maar wanneer ze worden gedroogd veranderen de bladeren in een zwarte kleur.

De hitte van een dag eerder is alleen maar erger geworden en het valt ons zwaar om vooruit te komen. We doen ons best om nog een rondje te lopen door Halfeti. Het valt op dat de stad overspoeld wordt met dagjesmensen die hierheen komen voor een boottocht, een bezoek Rumkale en een diner. Rumkale wilden we eigenlijk ook nog bezoeken, maar vanwege de hitte zien we hier toch vanaf.

Het is inmiddels tijd om terug te rijden naar Gaziantep. Aangezien we de eerste dagen alles al hebben gezien wat we wilden zien, doen we het ditmaal rustig aan en struinen we door de bazaars en genieten we nog van het heerlijke eten en een verkoelend drankje.

Onze reis door Zuidoost-Anatolië zit erop. We troffen een authentiek deel van Turkije waar toerisme nog in de kinderschoenen staat en waar je overal hartelijkheid voelt. De afwisseling tussen culinaire steden, pelgrimsplekken, archeologie en ruige landschappen maakt deze route de moeite waard. Elf volle dagen is haalbaar; met twee weken reis je relaxter. Wil je de regio ontdekken, volg dan mijn route of pas haar aan je eigen tempo aan.