Tips voor eiland Cres in Kroatië

Het eiland Cres ligt in de Kvarner Baai en wordt vaak genoemd als het grootste eiland van Kroatië. Ooit vormde het één geheel met het nabijgelegen eiland Lošinj, maar nadat de Romeinen een kanaal groeven bij Osor, ontstonden er twee aparte eilanden. Hoewel Cres het grootste eiland is, wonen er minder dan 3200 mensen. Dat merk je direct zodra je er bent: het eiland voelt rustig, authentiek en ongerept.

Cres heeft slechts één grotere plaats: Cres Stad. De overige dorpen tellen vaak minder dan honderd inwoners of zijn zelfs volledig verlaten. Door de agrarische recessie in de vorige eeuw verlieten veel bewoners het eiland, waardoor natuur de ruimte kreeg. De meeste dorpen liggen langs de kust, enkele in het heuvelachtige binnenland. Alle plaatsen worden met elkaar verbonden door één hoofdweg die het eiland van noord naar zuid doorkruist.

Juist de rust, ruimte en natuurlijke schoonheid maken Cres tot een ideale bestemming voor reizigers die Kroatië buiten de gebaande paden willen ontdekken. Zoek je een alternatief voor de drukke hotspots aan de kust? Dan is het eiland Cres een aanrader.

Cres is misschien een van de grootste eilanden van Kroatië, maar het is ook een van de rustigste. Juist dat maakt het eiland zo aantrekkelijk voor reizigers die houden van natuur, stilte en kleinschaligheid. Of je nu historische dorpen wilt bezoeken, vale gieren wilt spotten of wilt wandelen door ongerepte landschappen: er is verrassend veel te doen op het eiland Cres. Hieronder deel ik mijn tips voor bezienswaardigheden, activiteiten en mooie plekken die je niet mag missen.

Cres Stad

Cres Stad is de enige echte stad op het eiland en telt verreweg de meeste inwoners. Toch voelt deze plaats allesbehalve stedelijk aan. Het compacte centrum met zijn smalle, autovrije straatjes nodigt uit om te voet te verkennen.

Wandelend door het historische hart van de stad ontdek je een doolhof van steegjes, oude gevels en verborgen pleintjes. Op veel gebouwen zijn nog middeleeuwse emblemen te zien, verwijzend naar de vroegere beroepen van de bewoners: vissers, smeden, boeren. Van de oude stadsmuur en stadspoorten is weinig over, maar een verdedigingstoren en één stadspoort zijn behouden gebleven. Daarnaast zijn er nog verschillende historische bezienswaardigheden, zoals de Sint Mariakerk, de Sint Isidoruskerk, het Franciskanerklooster en het Petrispaleis.

Toerisme speelt al sinds de 19e eeuw een belangrijke rol in Cres Stad. Het eerste hotel, ‘Mira-mar’, opende zijn deuren aan het einde van die eeuw. Sindsdien groeide de haven uit tot een populaire aankomstplaats voor bezoekers. Vandaag de dag komen reizigers naar Cres Stad voor de bezienswaardigheden, de gezellige restaurants, evenementen en de ontspannen sfeer.

Beli

In het noordoosten van Cres ligt het schilderachtige dorpje Beli, een van de oudste nederzettingen van het eiland. Al in de 2e eeuw voor Christus woonden hier mensen. De Romeinen bouwden in de 1e eeuw op de fundamenten van oude heuvelforten een nieuwe nederzetting, die ze ‘Caput Insulae’ noemden. Dankzij de strategische ligging op een heuveltop was Beli een belangrijk dorp. De inwoners genoten zelfs dezelfde rechten als Romeinse burgers.

Vandaag de dag telt Beli nog maar zo’n 40 inwoners. Het dorpje ademt traditie, met gebouwen uit verschillende tijdperken: Romeinse overblijfselen, sporen van de eerste Kroatische bewoners en invloeden uit de tijd van de Italiaanse overheersing. Je bereikt Beli via een smalle, kronkelende weg. Neem onderweg zeker de tijd om te stoppen: vanaf een afstand zie je prachtig hoe het dorp boven de zee uittorent, met uitzicht op het eiland Krk.

Vale gieren spotten

Het eiland Cres staat bekend om zijn populatie vale gieren, een indrukwekkende roofvogel die vooral in Zuid-Europa voorkomt. Met een spanwijdte tot wel 2,80 meter en een kale kop met scherpe blik is de vale gier niet te missen. Ze eten voornamelijk aas en speuren vanuit de lucht naar voedsel. Dankzij hun brede vleugels kunnen ze moeiteloos zweven, ondanks hun gewicht van zo’n 11 kilo.

Let goed op als je omhoog kijkt: vaak zie je meerdere vale gieren tegelijk, want ze vliegen meestal in groepjes. In de omgeving van Beli heb je een grote kans ze te zien. Hier kun je ook het opvangcentrum voor vale gieren bezoeken. Gewonde, uitgeputte of uit het nest gevallen vogels worden hier opgevangen en verzorgd tot ze weer in het wild kunnen worden vrijgelaten. Een bezoek aan het centrum is niet alleen leerzaam, maar ook een mooie kans om deze bijzondere vogels van dichtbij te zien.

Lubenice

In het westen van het eiland Cres ligt het dorpje Lubenice, spectaculair gelegen op een 378 meter hoge klif. Dankzij deze strategische ligging hadden de bewoners vroeger een weids uitzicht over de Kvarner Baai. Lubenice was ooit volledig ommuurd. Een deel van de middeleeuwse verdedigingsmuur is nog intact en draagt bij aan de historische sfeer van het dorp.

Hoewel Lubenice klein is, is het absoluut de moeite waard om doorheen te wandelen. De sfeer is authentiek, met oude stenen huizen en rustige steegjes. Je vindt er ook een klein museum dat gewijd is aan de schaapstraditie op het eiland. Cres staat al eeuwenlang bekend om het fokken van schapen. Tijdens je reis zul je ze dan ook regelmatig zien. In het museum leer je meer over deze traditie en ontdek je wat er allemaal gemaakt wordt van de wol van de dieren.

Sveti Ivan strand

Direct onder het dorpje Lubenice ligt het strand Sveti Ivan, een van de mooiste en meest afgelegen stranden van het eiland Cres. Vanaf het dorp kijk je uit over het helderblauwe water en de witte kiezelstenen van dit idyllische strand. Het Duitse tijdschrift Bild riep Sveti Ivan ooit uit tot een van de 40 mooiste stranden ter wereld.

Het strand is omgeven door ruige natuur en heeft geen voorzieningen, wat het een ongerepte charme geeft. Via een steil en smal wandelpad kun je vanuit Lubenice afdalen naar het strand. De wandeling duurt ongeveer 45 minuten en is vrij pittig, zeker op warme dagen. Zorg dus dat je voldoende water en snacks meeneemt. Liever niet wandelen? Dan kun je het strand ook per boot bereiken.

Sveti Ivan is niet het enige mooie strand van Cres. Vooral aan de west- en zuidkust liggen nog meer afgelegen baaien en fotogenieke stranden die je zeker kunt verkennen tijdens je verblijf.

Valun

Valun is een klein vissersdorp aan de zuidwestkust van het eiland Cres. Het ligt direct aan zee en bestaat uit een aantal huizen die gebouwd zijn tegen de heuvels van het Pernat-gebergte. Auto’s zijn hier niet toegestaan, dus het dorp is alleen te voet of per boot bereikbaar. Vlak buiten Valun ligt een parkeerplaats. Vanaf daar wandel je via een kronkelig pad naar het dorp.

In Valun draait het leven om rust, visserij en eenvoud. De restaurants in de haven serveren traditionele visgerechten die geliefd zijn bij zowel locals als bezoekers. Vooral liefhebbers van verse vis komen hier aan hun trekken. In het dorp zijn ook twee kleine kiezelstranden waar je kunt zwemmen in kraakhelder water.

De belangrijkste bezienswaardigheid van Valun is de Valunska ploča, een stenen tablet uit de 11e eeuw. Dit document is een van de oudste voorbeelden van de Kroatische taal en is te zien in de parochiekerk van St. Mary. Valun is een plek waar de geschiedenis nog voelbaar is, en waar je in alle rust kunt genieten van het eilandleven.

Osor

Osor ligt op het smalste punt tussen de eilanden Cres en Lošinj. In de Romeinse tijd was deze plek een belangrijk handelscentrum aan de route door de Adriatische Zee. Destijds stond Osor bekend als Apsoros en was het omringd door stevige stadsmuren. De Romeinen groeven hier een kanaal om de doorvaart tussen beide eilanden mogelijk te maken. Dat kanaal bestaat nog steeds en vormt de scheiding tussen Cres en Lošinj.

Waar Osor ooit zo’n 30.000 inwoners telde, wonen er tegenwoordig nog maar een handvol mensen. Toch is het dorp nog steeds interessant om te bezoeken. Tijdens een korte wandeling door het centrum zie je overblijfselen van oude gebouwen, stukken van de stadsmuur en resten van Romeinse constructies. Osor heeft een archeologische waarde die goed zichtbaar blijft in het straatbeeld.

Wie op weg is naar Lošinj doet er goed aan om een korte stop in Osor te maken. Het is een rustige plek waar je in alle eenvoud de geschiedenis van de regio kunt ervaren.

Natuur op Cres

Doordat het eiland Cres dunbevolkt is, blijft er veel ruimte over voor natuur. De flora en fauna op het eiland zijn rijk en gevarieerd. In het noorden van het eiland ligt het Tramuntana-bos, een uitgestrekt natuurgebied van bijna 5500 hectare. Je vindt hier oude eiken, haagbeuken en kastanjebomen. In het dorp Sveti Petar staat een van de oudste medunca-eiken van het eiland, uitgeroepen tot beschermd natuurmonument.

Het Tramuntana-bos telt meerdere grotten waarin belangrijke archeologische vondsten zijn gedaan. Bij het dorp Petrićevi werden beenderen gevonden van een inmiddels uitgestorven berensoort. Beren leven er niet meer, dus je kunt met een gerust gevoel op pad. Door het bos zijn zeven wandelroutes uitgezet die je langs mooie en rustige plekken leiden.

Midden op het eiland ligt het Vranameer, een zoetwatermeer dat het belangrijkste drinkwaterreservoir is van Cres en Lošinj. Rondom het meer liggen enkele bergen, waaronder de Gorice. Met 648 meter is dit het hoogste punt van het eiland. Vanaf de top heb je een weids uitzicht over de Kvarner Baai en de omliggende eilanden.

Wandelen op eiland Cres

Voor wie graag wandelt is het eiland Cres een uitstekende bestemming. Met meer dan 300 kilometer aan gemarkeerde wandelroutes kun je op een actieve manier de natuur en cultuur van het eiland ontdekken. De wandelingen variëren van korte en eenvoudige routes tot lange en uitdagende tochten.

Je loopt langs ruige kusten, door bossen, langs verlaten dorpjes en richting uitzichtpunten met zicht op de Kvarner Baai. Sommige routes brengen je naar historische plekken of stranden die alleen te voet bereikbaar zijn. De paden zijn goed aangegeven en geven je de kans om het eiland echt te beleven.

Een selectie van wandelroutes op Cres:

• Valun – Pernat – Lubenice: 10,5 km (gemiddeld)
• Lubenice – Uvala Luka – Plava Grota: 6,4 km (zwaar)
• Valun – Cres: 27,2 km (gemiddeld)
• Cres – Sveti Blaž: 14,2 km (gemiddeld)
• Stara Gavza – Sveti Blaž: 13,4 km (gemiddeld)
• Cres – Kaap Križice: 13,4 km (makkelijk)
• Križić – Sis: 2,4 km (gemiddeld)
• Cres – Sveti Salvadur – Gavza: 6,8 km (gemiddeld)
• Cres – Valun: 30,3 km (zwaar)
• Cres – Loznati – Krčina: 13,5 km (gemiddeld)

Het eiland Cres is goed bereikbaar per veerboot. Vanaf het vasteland kun je de ferry nemen vanuit Brestova. Deze vaart meerdere keren per dag naar het dorpje Porozina op Cres. De overtocht duurt ongeveer 20 minuten. Reis je vanaf het eiland Krk? Dan kun je in Valbiska op de boot stappen naar Merag op Cres. Ook deze overtocht duurt zo’n 20 minuten en wordt meerdere keren per dag uitgevoerd.

Ben je al op het eiland Lošinj? Dan hoef je geen ferry te nemen. Via de draaibrug bij Osor kun je eenvoudig met de auto of fiets het eiland Cres oprijden.

Cres leeft grotendeels van het toerisme, maar het aanbod aan hotels is beperkt. Je vindt slechts twee hotels op het eiland: Hotel Zlatni Lav in Martinšćica en Hotel Kimen in Cres Stad. De meeste bezoekers kiezen daarom voor een verblijf in een appartement of bungalow.

In en rond Cres Stad is het aanbod aan privé-accommodaties het grootst. Ook in kleinere dorpen en langs de kust zijn er volop mogelijkheden om te overnachten. De meeste accommodaties zijn geschikt voor 2 tot 6 personen en worden beheerd door lokale bewoners.

Daarnaast zijn er drie campings op het eiland, ideaal voor wie graag in de natuur verblijft. Kijk op Booking.com voor het actuele aanbod aan overnachtingsplekken op Cres.

De Kvarner Baai bestaat uit een stuk kustlijn op het vasteland en een aantal eilanden. Het is een uitstekende regio om te eilandhoppen. Krk, Cres, Lošinj en Rab behoren tot de bekendste eilanden in deze baai.

Vanuit Cres kun je eenvoudig doorreizen naar Lošinj. Dit groene eiland staat bekend om zijn natuur en is ideaal om te wandelen en te fietsen. Je vindt er rustige dorpen en gezellige stadjes, waarvan Mali Lošinj zeker een bezoek waard is. Krk is het meest toegankelijke en levendige eiland. Het is met een brug verbonden aan het vasteland en wordt vaak als eerste bezocht. Krk heeft mooie stranden, historische dorpjes en een afwisselend landschap.

Zelf vond ik eiland Rab een fijne bestemming. Het eiland is niet groot, maar er is genoeg te doen. Rab Stad heeft een sfeervol historisch centrum en in de omgeving liggen diverse natuurgebieden met wandel- en fietspaden.

Disclaimer: Mijn bezoek aan eiland Cres is tot stand gekomen in samenwerking met Croatia tourism. Alles wat je in dit artikel leest is mijn persoonlijke mening/ervaring.