Meissen, de stad van porselein en wijn

Meissen ligt aan de oevers van de Elbe, iets ten noordwesten van Dresden. De stad werd al in de 10e eeuw gesticht en groeide uit tot een belangrijk politiek en cultureel centrum. Ooit was Meissen zelfs de hoofdstad van Saksen, totdat Dresden deze rol overnam.

In de 18e eeuw werd Meissen wereldberoemd door een bijzondere ontdekking. De alchemist Johann Friedrich Böttger, die probeerde goud te maken, ontdekte in 1708 bij toeval het geheim van het witte porselein. Het werd in eerste instantie geproduceerd in de Albrechtsburcht in Meissen, die toen geen residentie meer was. Daar ontstond de eerste porseleinfabriek van Europa.

Het Meissener Porzellan, ook wel het ‘witte goud’ genoemd, werd wereldwijd beroemd en zorgde voor enorme rijkdom en faam voor Saksen. Nog steeds wordt er met vakmanschap en liefde porselein vervaardigd in Meissen, nu in een moderne fabriek aan de rand van de Altstadt.

Meissen is wereldberoemd vanwege zijn porselein, maar de stad heeft veel meer te bieden. Doordat Meissen tijdens de Tweede Wereldoorlog grotendeels gespaard is gebleven, zijn veel historische gebouwen en straatjes bewaard gebleven. Een wandeling door de Altstadt is absoluut de moeite waard. Je vindt er prachtige vakwerkhuizen, romantische binnenplaatsen, ambachtelijke winkels en gezellige pleinen. Daarnaast staat Meissen ook bekend om zijn wijnproductie. Op de steile hellingen langs de Elbe groeien druiven voor bijzondere regionale wijnen, die je kunt proeven in de vele wijnbars, restaurants of tijdens een bezoek aan een van de lokale wijnhuizen.

Een bezoek aan de Porseleinfabriek

Je kunt er niet omheen: porselein is hét icoon van Meissen. Waar vroeger de productie plaatsvond in de Albrechtsburcht, staat de Staatliche Porzellan Manufaktur Meissen tegenwoordig aan de rand van de Altstadt. Iedereen die Meissen bezoekt, zou deze fabriek moeten bezoeken. Er worden dagelijks rondleidingen gegeven en je kunt er workshops volgen en het museum bezichtigen.

Een aanrader is de manufakTOUR, waarbij je een uniek kijkje achter de schermen krijgt. Van het winnen van kaolien tot het glanzende eindproduct: je volgt het hele proces. Je bezoekt de verschillende werkplaatsen en ziet de vakmensen aan het werk. Het is indrukwekkend om te zien hoeveel handwerk er komt kijken bij het maken van Meissener Porzellan. Pas na deze rondleiding begrijp je echt waarom het porselein uit Meissen zo kostbaar en geliefd is.

Maak een wandeling door de Altstadt

Het historische centrum van Meissen bestaat uit een wirwar van geplaveide straatjes met kleurrijke herenhuizen, sfeervolle binnenplaatsen en ambachtelijke winkels. Omdat de Altstadt compact is, verken je deze het beste te voet.

Je kunt ervoor kiezen om een rondleiding te boeken, maar ook op eigen gelegenheid valt er genoeg te ontdekken. Rond de Marktplatz vind je diverse prachtige gebouwen. Het Rathaus uit de 15e eeuw is het opvallendste bouwwerk, maar ook de kleurrijke panden rondom het plein, zoals de historische Markt Apotheke, zijn prachtig. Een bijzonder hoogtepunt is de Frauenkirche. Hier bevindt zich het enige klokkenspel ter wereld dat volledig gemaakt is van Meissener Porzellan. Je kunt de toren beklimmen, maar dit kan alleen op afspraak.

Verlies jezelf in de steegjes en ontdek unieke fotospots en prachtige historische gevels met rijk gedecoreerde details. Bezoek ook zeker het Stadtmuseum Meissen, dat gevestigd is in de voormalige Franciscaanse kloosterkerk. Hier leer je alles over de geschiedenis van de stad.

Beklim de Burgberg

Vrijwel alle smalle straatjes vanaf de Marktplatz leiden omhoog naar de Burgberg, die wordt gedomineerd door de imposante Albrechtsburg en de gotische Dom van Meissen. De Burgberg kent een lange geschiedenis. In de 9e eeuw werd er een houten fort gebouwd, dat in 1471 werd vervangen door de huidige Albrechtsburg. Het kasteel diende als residentie voor de hertogen van Saksen en als symbool van macht en rijkdom. Later werd de burcht in gebruik genomen als de eerste porseleinfabriek van Europa. De Albrechtsburg wordt beschouwd als het oudste kasteel van Duitsland en dient tegenwoordig als museum. Hier ontdek je meer over de geschiedenis van Meissen en de porseleinproductie.

Naast de indrukwekkende architectuur biedt de Burgberg prachtige panorama’s over de stad en de Elbe. Vanaf verschillende uitzichtpunten heb je een geweldig uitzicht op de rode daken van de Altstadt en de omgeving.

Bewonder de Dom van Meissen

Een ander indrukwekkend bouwwerk op de Burgberg is de kathedraal, beter bekend als de Dom van Meissen. De bouw van deze gotische kerk begon in de 13e eeuw en werd pas in de 15e eeuw voltooid. De Dom is gewijd aan Johannes de Doper en Donatus.

Opvallend zijn de twee slanke torens van maar liefst 81 meter hoog, die pas aan het begin van de 20e eeuw aan de kerk werden toegevoegd. Het is mogelijk om de torens te beklimmen. Bij helder weer heb je vanaf de top een fantastisch panoramisch uitzicht over Meissen en de Elbevallei. Ook het interieur van de kerk is de moeite waard. De inrichting is sober, maar bevat prachtige middeleeuwse kunstwerken, grafmonumenten en indrukwekkende gotische gewelven. In de Dom vind je onder andere de grafmonumenten van belangrijke figuren uit de Saksische geschiedenis, zoals Frederik de Strijdbare en zijn vrouw Katharina van Brunswijk-Lüneberg.

Een bezoek aan de Dom kost €7,- zonder rondleiding en €10,- inclusief rondleiding. Je kunt ook een combiticket kopen voor de Dom en de Albrechtsburg.

Neem de Panorama-Aufzug

Geen zin om de Burgberg te beklimmen? Dan kun je gebruik maken van de Panorama-Aufzug. Deze panoramalift werd in 2011 gebouwd om bezoekers eenvoudig van het dal naar de top van de heuvel te brengen. De lift overbrugt een hoogte van 33 meter in slechts 40 seconden en biedt een prachtig uitzicht op de stad en de Elbe. De Panorama-Aufzug is een uitkomst voor bezoekers die minder goed ter been zijn of die simpelweg zonder moeite naar boven willen.

Een rit omhoog kost normaal gesproken €1,- per persoon. Boven kun je de lift gratis naar beneden nemen. Tijdens mijn bezoek aan Meissen was de kassa echter gesloten en kon ik gratis gebruikmaken van de lift.

Het mooiste fotomotief van Meissen

Voor het mooiste uitzicht op Meissen wandel je naar de overkant van de Elbe. Vanuit de Altstadt steek je de Altstadtbrücke over, waar je een fantastisch panorama hebt op de Burgberg met de Albrechtsburg en de Dom van Meissen. Bij rustige weersomstandigheden weerspiegelen de iconische gebouwen prachtig in het water, wat zorgt voor perfecte foto’s. Aan het einde van de brug kun je via een paadje afdalen naar de oever van de Elbe.

Deze plek is mij betreft de mooiste fotospot van Meissen.

Met een stoomboot over de Elbe varen

Een bijzondere manier om Meissen en de omgeving te verkennen is per raderstoomboot. De Sächsische Dampfschiffahrt is de oudste stoombootvloot ter wereld en bestaat sinds 1836. Een tochtje met een van deze boten voelt echt als een reis terug in de tijd. Je kunt met de stoomboot langs verschillende plaatsen varen, zoals Pirna, Dresden en het indrukwekkende natuurgebied Sächsische Schweiz.

De vloot bestaat uit negen gerestaureerde raderstoomboten. De oudste is het stoomschip ‘Stadt Wehlen’ uit 1879. De ‘Diesbar’ heeft zelfs nog haar originele stoommachine in gebruik, wat het de oudste nog werkende stoommachine ter wereld maakt. Tijdens de tocht geniet je van de rust en het uitzicht over de prachtige Elbevallei en de kenmerkende cultuur van Saksen. Een unieke en nostalgische ervaring!

De ruïne van het voormalige klooster Heilig Kreuz

Net buiten de stad liggen de resten van het voormalige klooster Heilig Kreuz. Het klooster werd voor het eerst genoemd in 1217 en diende als nonnenklooster. Edellieden en meisjes uit de middenklasse leefden hier volgens de regels van Sint-Benedictus en de gebruiken van de cisterciënzers. In de 16e eeuw werd het klooster opgeheven door de Reformatie. De laatste nonnen bleven er nog enkele jaren wonen. Daarna kreeg het complex diverse functies: boerderij, school en moestuin. Tijdens de oorlogen in de 17e en 18e eeuw werd het grotendeels verwoest. Tegenwoordig kun je de ruïne bezoeken. Er is weinig over van de oorspronkelijke gebouwen, maar de plek is geliefd bij fotografen en bezoekers die houden van historische plekken met karakter.

Proef de wijntjes uit Meissen

Wat weinig mensen weten, is dat Meissen ook een echte wijnstad is. De stad wordt zelfs beschouwd als de bakermat van de Sächsische wijnbouw. Al meer dan 800 jaar wordt hier wijn geproduceerd. Vooral Weissburgunder, Grauburgunder en Traminer doen het goed op de steile hellingen langs de Elbe. Wijn uit Saksen kom je nauwelijks tegen buiten de regio, dus een bezoek aan Meissen is een unieke kans om deze bijzondere wijnen te proeven. In de stad vind je tal van wijnlokalen, gezellige restaurants, wijnbars en kun je bij lokale wijnboeren terecht voor een proeverij.

Een van de bekendste wijnhuizen is Schloss Proschwitz, het oudste wijnhuis van Saksen. Hier kun je niet alleen kwaliteitswijnen kopen en proeven, maar ook op de binnenplaats genieten van een glas wijn in een prachtige setting.

In het centrum van Meissen is Der Weinladen een aanrader. Deze wijnbar heeft twee vestigingen: één aan de Burgstraße en één aan de Elbstraße. Ik ben geen echte wijnkenner, maar je proeft direct dat de lokale wijnen van hoge kwaliteit zijn.

Je kunt ook een rondleiding boeken door de stad in combinatie met een kleine wijnproeverij.

Lekker eten in Meissen

Als ik ergens gelukkig van word, dan is het wel van de Duitse keuken. Vooral de keuken van Saksen weet mij altijd te verrassen. In het oosten van Duitsland krijg je nog heerlijke Hausmannskost en kun je genieten van allerlei zoete lekkernijen.

Ook in Meissen zijn er volop mogelijkheden om te smullen in gezellige cafés, traditionele bakkerijen, rustieke herbergen of stijlvolle restaurants. Voor een klassieke Kaffee und Kuchen raad ik Café & Konditorei Schreiber aan. Hier heb je ruime keuze uit verschillende taarten en gebak. Probeer zeker eens de Prasselkuchen, een typisch gebak uit de voormalige DDR.

’s Avonds zijn er diverse restaurants in het centrum waar je kunt genieten van de typische Oost-Duitse keuken. Mijn aanraders:

• Grüner Humpen zu Meissen
• 4 Jahreszeiten

Een andere aanrader is de Meissner Schwerter Privatbrauerei, aan de andere kant van de Elbe. Dit is de oudste privébrouwerij van Saksen. Je kunt hier genieten van vers getapt bier en gerechten die perfect bij het bier passen.

Hoeveel tijd je nodig hebt voor Meissen hangt af van hoeveel je wilt zien en doen. Over het algemeen kun je de stad in één tot twee dagen goed verkennen. Heb je maar één dag? Focus je dan op het historische centrum, de Staatliche Porzellan Manufaktur, de Albrechtsburg en de Dom van Meissen. Alleen al een bezoek aan de porseleinfabriek kan drie uur duren, zeker als je ook het museum en een rondleiding meepakt. Voor een rustiger tempo en om ook te genieten van een wijnproeverij of een ontspannen wandeling door de stad, zijn twee dagen ideaal.

Tijdens ons bezoek spendeerden we bijna een halve dag aan de Staatliche Porzellan Manufaktur Meissen en hebben we aansluitend geluncht en het museum bezocht. Voor de Albrechtsburg kun je gemakkelijk twee uur uittrekken, en ook het historische centrum verdient je tijd.

Wil je daarnaast nog een klein wijnproeverijtje meepikken en genieten van een lekker gebakje? Dan is twee dagen echt aan te raden.

Je hebt verschillende mogelijkheden om in Meissen te overnachten. In het stadscentrum heb je enkele historische hotels zoals het Romantik Hotel Burgkeller & Residenz Kerstingshaus, Hotel Goldener Löwe of Hotel Am Markt Residenz.

Wil je het iets goedkoper en eenvoudiger? Dan zijn Pension Burkhardt of Pension an der Porzellan-Manufaktur goede opties.

Zelf heb ik bij die laatste overnacht. Dit pension lag direct naast de porseleinfabriek. De eigenaren zijn uiterst gemoedelijk; er staat ’s ochtends een ontbijt klaar dat met liefde wordt voorbereid en ’s avonds kun je een flesje wijn uit de koelkast halen en in de lounge of je kamer drinken.

Het is ook mogelijk om te overnachten bij een wijngoed. Zo bieden bijvoorbeeld Schloss Proschwitz en Weingut Mariaberg kamers aan.

Kijk hier voor alle hotels in Meissen.

Meissen is goed bereikbaar, zowel met de auto als met het openbaar vervoer. De afstand tussen Utrecht en Meissen bedraagt ruim 700 kilometer. Met de auto doe je er ongeveer 7,5 uur over, afhankelijk van de drukte en je gekozen route.

Reis je met de trein? Dan reis je eerst naar Dresden. Vanaf Dresden zijn er goede verbindingen naar Meissen per trein of bus. Ook de Flixbus brengt je eerst naar Dresden, waarna je eenvoudig kunt overstappen. Het dichtstbijzijnde vliegveld is Dresden Airport, dat goede verbindingen heeft met andere Duitse en Europese steden.

Saksen is een fantastische bestemming in Duitsland en biedt talloze steden en natuurgebieden die absoluut een bezoek waard zijn.

Veel mensen kennen vooral Dresden en Leipzig. Dresden wordt vaak gezien als een van de mooiste steden van Europa, met een indrukwekkend historisch centrum en prachtige musea. Leipzig heeft zich de laatste jaren ontwikkeld tot een levendige, creatieve stad die wel wat weg heeft van Berlijn, maar dan kleinschaliger. Ben je in Dresden? Maak dan zeker ook een uitstapje naar Meissen. Je kunt je hier gemakkelijk twee dagen vermaken met het ontdekken van de porseleinfabriek, de Altstadt en een kleine wijnproeverij.

Wil je langer in het oosten van Duitsland rondreizen? Dan zijn er nog veel meer interessante steden en gebieden:

• Zwickau – bekend als stad van Audi en Trabant.
• Chemnitz – ooit een paradepaardje van de DDR en in 2025 Culturele Hoofdstad van Europa.
• Freiberg – een sfeervolle stad beroemd om zijn zilvermijnen.
• Bautzen – de stad met de vele torens en bekend van de Bautz’ner mosterd.
• Görlitz – ook wel Görliwood genoemd, dankzij de vele internationale filmopnames die hier plaatsvinden.
• Zittau – wat rauwer, maar met enkele bijzondere bezienswaardigheden.
• Sächsische Schweiz – een adembenemend natuurgebied met bizarre rotsformaties, perfect om te wandelen. Ga zeker ook verder dan alleen de bekende Bastei.
• Erzgebirge – dé bestemming voor kerstliefhebbers, met sfeervolle markten en traditionele Schwibbogen en kerstpiramides.

Kortom: Saksen heeft alles voor een afwisselende en inspirerende reis!