Teutoburger Wald - Hermannsdenkmal
Duitsland
Reistips

Tips voor het Teutoburger Wald

Je hoeft helemaal niet ver te reizen om een mooie, gevarieerde regio in Duitsland te ontdekken. Het Teutoburger Wald (Teutoburgerwoud) is een leuke bestemming voor een korte vakantie, maar ook ideaal om een dagje te bezoeken. Hier kun je heerlijk buiten wandelen, indrukwekkende monumenten bezoeken en idyllische kleine steden bezoeken. Of je nou in de zomer komt, of tijdens de herfst; het landschap is ieder seizoen prachtig. Ik heb het Teutoburger Wald al enkele malen bezocht en deel mijn tips en favoriete plekjes in dit artikel.

Teutoburger Wald - Ochsentour - wandelen
Ontdek de veelzijdige natuur van het Teutoburger Wald

Teutoburger Wald

Het Teutoburger Wald is een lage bergketen die zich uitstrekt van Osnabrück via Bielefeld tot aan Paderborn. In het gebied liggen onder meer de natuurparken Natur- und Geopark TERRA.vita en het Naturpark Teutoburger Wald. Het gebied heeft een rijke geschiedenis, zo vond hier een veldslag plaats tussen de Romeinen en Germanen in het jaar 9 en er zijn sporen van dinosauriërs gevonden. De regio van het Teutoburger Wald behoort tot één van de populairste bestemmingen van de deelstaat Noordrijn-Westfalen. De landschappen van het Teutoburger Wald zijn bijzonder veelzijdig en nodigen uit om de natuur in te duiken. Bossen, bijzondere rotsformaties en glooiende landschappen kenmerken de natuur van de regio. Daarnaast zijn er ook nog kleine steden en leuke, schattige vakwerkdorpjes met een rijke geschiedenis. Het Teutoburger Wald is een ideale bestemming voor zowel actieve mensen als gezinnen met jonge kinderen.

Wat mag je niet missen in het Teutoburger Wald

Er valt voldoende te zien en te doen in het Teutoburger Wald. Hieronder zet ik mijn favoriete hotspots op een rijtje.

Teutoburger Wald - Hermannsdenkmal
Teutoburger Wald - Hermannsdenkmal
Teutoburger Wald - Hermannsdenkmal
Een bezienswaardigheid die je absoluut niet mag missen tijdens je bezoek aan het Teutoburger Wald is het imposante Hermannsdenkmal

Hermannsdenkmal

Het herkenningspunt van het Teutoburger Wald is het Hermannsdenkmal. Dit gigantische monument bij Detmold torent hoog boven de bomen uit en is al van verre te zien. Met bijna 54 meter is het tevens het grootste monument van heel Duitsland. Het monument werd gebouwd in 1875 en herinnert aan de Slag bij het Teutoburger Wald in het jaar 9 na Christus. Onder leiding van de Germaanse aanvoerder Hermann werden de Romeinen verslagen. Het monument herinnert niet alleen de Duitse overwinning, maar is ook een monument voor vrede. De afmetingen van het monument zijn indrukkend. Zo is het beeld van Hermann zelf ruim 26 meter hoog en zijn zwaard 7 meter lang. Het is mogelijk om om het monument te beklimmen. Vanaf boven heb je een mooi uitzicht over het Teutoburger Wald, Detmold en Lippe. Met name in de herfst, wanneer de bladeren verkleuren, is het prachtig om hier te staan.

Teutoburger Wald - Kaiser-Wilhelm-Denkmal
Ook imposant is het Kaiser-Wilhelm-Denkmal bij Porta Westfalica

Kaiser-Wilhelm-Denkmal

Op de Wittekindsberg bij Porta Westfalica staat een ander imposant monument. Het Kaiser-Wilhelm-Denkmal herdenkt Keizer Wilhelm I, de eerste echte Duitse keizer die in 1888 overleed. Na zijn dood werden er in Pruissen veel monumenten gebouwd om hem te herinneren. Tijdens zijn regeringsperiode waren de Duitse vorstendommen samengevoegd tot een groot en sterk land. Het monument wordt ook wel de ‘Poort naar Westfalen’ genoemd. Dit monument is gebouwd op een hoogte van 268 meter, daarmee is het één van de hoogst gelegen monumenten van Duitsland. Het is dus niet gek dat je vanaf het ringterras een prachtig uitzicht hebt over de omgeving.

Teutoburger Wald - Externsteine
Teutoburger Wald - Externsteine
Teutoburger Wald - Externsteine
Één van de meest beroemde natuurmonumenten van Duitsland

Externsteine

De Externsteine is een bijzonder natuurverschijnsel en is één van de meest beroemde natuurmonumenten van Duitsland. Deze zandstenen rotsformatie werd al in de ijstijd gevormd toen het gesteente omhoog werd gedrukt en kregen ze hun bijzondere vorm. Er zijn sporen dat mensen hier hebben gewoond. Zo zijn er bijvoorbeeld stenen werktuigen en pijlpunten gevonden. Later kregen de Externsteine een religieuze functie en zijn er grotten gemaakt en er is een reliëf te zien van een bijbelse scène. Tegenwoordig kun je de rotsen beklimmen via trappen en boven is een uitzichtplatform. Vanaf de rotsen heb je uitzicht op de omliggende bossen en het meer dat aangelegd wordt. Zodra je de Externsteine bereikt heb je dankzij een uiterst fotogeniek plaatje met de weerspiegeling van de rotsen in het water.

Teutoburger Wald - Dörenther Klippen
Ontdekt de Dörenther Klippen tijdens een wandeling

Dörenther Klippen

Een andere grillige rotsformatie in het Teutoburger Wald zijn de Dörenther Klippen. Deze zandstenen rotsen strekt zich over een lengte van 4 kilometer uit en zijn op sommige plekken zo’n 20 meter hoog. Ze zijn misschien niet zo beroemd als de Externsteine, maar zijn absoluut de moeite waard om te bezoeken. Er loopt een mooie wandelroute langs de Dörenther Klippen van zo’n 9,3 kilometer, doe onderdeel is van de Teutoschleifen. De bekendste rotsformatie is het ‘Hockende Weib’ (de hurkende vrouw’). Vanaf een bepaalde hoek lijkt het inderdaad of je een vrouw hurkend tussen de heuvels ziet. Tijdens de wandeling kun je tevens genieten van mooie uitzichten en de bosrijke omgeving.

Teutoburger Wald - Canyon van Lengerich
Het turkoois blauwe water van de Canyon van Lengerich

Canyon van Lengerich

Een canyon in Duitsland? Jazeker! In Lengerich liggen een flink aantal steengroeven waar kalksteen wordt gewonnen voor de productie van cement. Veel van deze steengroeven zijn echter stilgevallen en verlaten, zoals de steengroeve in Lengerich. Deze voormalige steengroeve is volgelopen met regenwater en het water kleurt hier prachtig turkoois blauw. Vandaar dat deze plek ook wel de ‘Blauwe Lagune’ wordt genoemd. Rondom de lagune lopen een tweetal wandelroutes die ook onderdeel zijn van de Teutoschleifen.

Teutoburger Wald - Adlerwarte Berlebeck
Teutoburger Wald - Adlerwarte Berlebeck
Teutoburger Wald - Adlerwarte Berlebeck
Bewonder de roofvogels van dichtbij en woon zeker de vogelshow bij

Adlerwarte Berlebeck

In de buurt van Detmold vind je de oudste roofvogelcentrum van Europa. Adlerwarte Berlebeck telt zo’n 200 roofvogels van 40 verschillende soorten, zoals adelaars, gieren en valken. Maar ook sneeuwuilen, condors en caracara’s kun je hier van dichtbij bewonderen. Gewonde roofvogels worden hier ondergebracht met de bedoeling om ze later weer uit te zetten. Spectaculair is vooral de vogelshow waarbij je enkele roofvogels van extreem dichtbij in actie kunt zien. Bezoekers kunnen bij het panoramisch theater de vaardigheden van de vogels bewonderen, terwijl de valkeniers op een leuke manier meer vertellen over de vogels. Met enige regelmaat scheert een imposante roofvogel over je hoofd en zelfs enkele gieren komen even naast te staan. De vliegshow duurt zo’n 40 minuten.

Landesgartenschau in Bad Iburg 2018
In Bad Iburg kun je wandelen tussen de boomtoppen

Boomkroonpad Bad Iburg

Bad Iburg was in 2018 een van de locaties waar het Landesgartenschau werd georganiseerd. Verschillende plaatsen in Duitsland worden uitgekozen omdat ze als ‘vergeten’ of lelijk worden beschouwd. Tijdens de Landesgartenschau worden deze steden weer aantrekkelijker gemaakt voor de lokale inwoners en om meer bezoekers te trekken. Zo is er in Bad Iburg onder meer een boomkroonpad gebouwd. Een imposant bouwwerk waarbij je kunt wandelen tussen de boomtoppen. In totaal is het wandelpad van het boomkroonpad een kleine 600 meter lang en wandel je op verschillende hoogtes van 10 en 26 meter. De uitzichttoren is zelfs 32 meter hoog. Vanaf de toren heb je onder meer zicht op Schloss Bad Iburg en het Teutoburger Wald. Langs het wandelpad vind je verschillende interactieve ervarings- en leerstations waarbij je meer te weten kunt komen over de flora en fauna van het Teutoburger Wald.

Teutoburger Wald - Schloss Detmold
Teutoburger Wald - Schloss Detmold
Teutoburger Wald - Schloss Detmold
Het Fürstliches Residenzschloss van Detmold heeft een connectie met Nederland...

Fürstliches Residenzschloss Detmold

De belangrijkste bezienswaardigheid van Detmold is het Fürstliches Residenzschloss Detmold. Van de 16e eeuw tot 1918 was dit kasteel de standplaats van de heersende graven en vorsten van de familie Zur Lippe, en nog altijd wonen nazaten van de familie in het kasteel. Er is zelfs een connectie met Nederland; Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld stamt af van het vorstendom Lippe en zijn vader is in het kasteel geboren. Het is mogelijk om enkele ruimtes van het kasteel te bezichtigen tijdens een rondleiding. De meest imposante kamer van het kasteel is de Rode Zaal met unieke plafondschilderingen, Venetiaanse kroonluchters en porseleinen serviezen. In de Hal van de Voorouders kun je 42 portretten zien van de edele heren, graven prinsen en hun echtgenoten van de familie Lippe. Opvallend in deze kamer is ook de marmeren schouw met een gouden bekroning. In andere kamers kun je enorme Vlaamse wandtapijten zien waarop beelden van Alexander de Grote te zien zijn.

Teutoburger Wald - Junkerhaus
Teutoburger Wald - Junkerhaus
Teutoburger Wald - Junkerhaus
Het bijzondere vakwerkhuis dat door Karl Junker is gebouwd is een absolute must-visit

Junkerhaus

In Lemgo staat een bijzonder vakwerkhuis. Karl Junker, een kunstzinnige houtbewerker, bouwde tussen 1889 en 1893 eigenhandig dit huis. De buitenzijde van dit huis is met hout bekleed, maar vooral het interieur is extreem bijzonder. Alle muren zijn met hout bekleed en het trappenhuis is versierd met muur- en plafondschilderingen. In de ruimtes staan enkele meubels die ontworpen zijn door Junker.

Het leven van Karl Junker was niet gemakkelijk. Op jonge leeftijd verloor hij beide ouders en zijn broertje, waardoor hij door zijn grootvader werd opgevoed. Hij studeerde kunstnijverheid en leerde houtbewerking bij een meubelmaker. Na zijn studie verdween hij voor een lange tijd naar Italië waar hij zich liet inspireren door de architectonische hoogstandjes. In 1883 keerde hij terug naar Lemgo waar hij zes jaar later begon aan de bouw van zijn huis met dank aan de erfenis van zijn grootvader. Junker was een eenling en daardoor dachten veel mensen dat hij een psychische stoornis had. Veel vrienden had hij derhalve niet, waardoor hij alle tijd had voor zijn schilderingen en houtbewerking. Het huis diende destijds al als een soort museum. Mensen konden voor 20 Pfennig de houten meubelen bekijken. Na zijn dood bleven mensen komen en zijn er veel spullen gestolen.

Sinds 2004 is het Junkerhaus een museum en jaarlijks worden gestolen spullen teruggeven. Een bezoek aan het museum is uiterst interessant.

Teutoburger Wald - wandelen in de herfst
Teutoburger Wald - Kurpark Bad Holzhausen - wandelen
Teutoburger Wald - Forsterteiche Staffpark Lemgo - wandelen
Er zijn talloze wandelingen in het Teutoburger Wald, zowel langeafstandsroutes als korte dagtochten

Wandelen in het Teutoburger Wald

De beste manier om het Teutoburger Wald te ontdekken is door te wandelen. Er zijn talloze wandelroutes te vinden in het gebied. Een aantal van deze wandelroutes hebben de titel ‘Qualitätsweg Wanderbares Deutschland’, waarbij de kwaliteit van de paden goed zijn en de routes een mooie wandelervaring bieden.

De Hermannshöhen is het uithangbord voor wandelen in het Teutoburger Wald. Deze langeafstandsroute is in totaal 226 kilometer lang en wordt in 13 etappes verdeeld. Je kunt er dus altijd voor kiezen om slechts een deel van de route te wandelen. Een andere langeafstandsroute is de Eggeweg door het Eggegebergte met een lengte van 72 kilometer. Ooit was dit pad een belangrijke leger- en handelsweg. En dan is er ook nog de Hermannsweg met een lengte van 163 kilometer die over de kammen van het Teutoburger Wald loopt.

Natuurlijk zijn er ook nog talloze afwisselende wandelingen die je gemakkelijk in een dag kunt wandelen en waarbij je de natuur of de leuke vakwerksteden verder kunt verkennen. Rondom het Kaiser Wilhelm Denkmal loopt bijvoorbeeld een route van 3,6 kilometer waarbij je de Winnekindsberg kunt verkennen. Deze route heeft sinds september 2022 ook de titel ‘Qualitätsweg Wanderbares Deutschland’ gekregen. Wanneer je het monument bezoekt, is een rondje zeker aan te raden. De Teutoschleifen bestaan uit acht verschillende routes, waaronder de Dörenther Klippen en Canyon van Lengerich. Ga op zoek naar de Schotse Hooglanders bij de Ochsentour in Oerlinghausen, wandel één van de vele fraaie routes rondom Lemgo of maak een ontspannende wandeling door het Kurpark van Bad Holzhausen.

Wandelen is goed voor de mens en dat merk je ook in Bad Wünneberg. Deze plaats is een Kneipp-oase waar recent een wandelnetwerk is uitgezet met verschillende Kneipp-wandelingen. Tijdens deze wandelingen kun je de Kneipp-theorie van dichtbij ervaren.

Leuke steden en dorpen in het Teutoburger Wald

Niet alleen de natuur is de moeite waard om te bezoeken in het Teutoburger Wald. Er zijn ook een aantal steden en kleinere steden die een bezoek waard zijn. Daarnaast vormen ze een goede uitvalsbasis voor je reis naar dit deel van Duitsland.

Teutoburger Wald - Paderborn Rathaus
Teutoburger Wald - Paderborn
Teutoburger Wald - Paderborn
Ik vond Paderborn een verrassende bestemming om te ontdekken

Paderborn

De studentenstad Paderborn is een verrassende bestemming om te bezoeken. Het compacte historische centrum staat vol met bezienswaardigheden zoals de middeleeuwse keizerpalts van Karel de Grote, de Dom en het prachtige raadhuis. In de stad ontspringt ook de Pader, de kortste rivier van Duitsland. De bronnen waren vroeger heel belangrijk voor de stad, want de molens werden door het water aangedreven en het schone water werd gebruikt voor het brouwen van bier. In Paderborn vind je tevens het grootste computermuseum ter wereld. Paderborn leent zich perfect voor een wandeling. Verken het historische centrum, maar wandel ook langs de Pader en langs de bossen van het Teutoburger Wald. Wil je de stad eens op een andere, interactieve manier verkennen? Je kunt met de app Actionbound een GPS-tocht maken langs de tofste street-art van Paderborn waarbij je soms op enkele leuke plekjes terecht komt.

7x doen in Osnabrück - Verken de Markt
Wandeling: Rundwanderweg Piesberg in Osnabrück
Osnabrück is een leuke stad voor een korte stedentrip en een goede uitvalsbasis om het Teutoburger Wald verder te verkennen

Osnabrück

Osnabrück ligt niet midden in het Teutoburger Wald, maar je bent wel heel dicht bij de natuur. Het is een leuke stad om te bezoeken en daarnaast een goede uitvalsbasis om het Teutoburger Wald verder te ontdekken. Maar vergeet vooral niet om een rondje te lopen door de Altstadt. De meeste bezienswaardigheden van Osnabrück vind je rondom de Marktplatz, zoals de Marienkirche en het Rathaus, waar de Vrede van Westfalen werd ondertekend in de 17e eeuw. Rondom het plein staan enkele kleurrijke ‘Giebelhäuser’ en er zijn gezellige terrasjes. Buiten het centrum kun je de botanische tuinen bezoeken en het is ook een aanrader om een rondje te wandelen langs steengroeve van de Piesberg.

Detmold

Een goede locatie om het Teutoburger Wald te verkennen is het stadje Detmold. Dit stadje staat bekend om de historische bezienswaardigheden. Natuurlijk is het Schloss Detmold één van de belangrijkste hotspots van de stad, maar aan de talloze prachtige vakwerkhuizen uit verschillende periodes weerspiegelen de rijke geschiedenis van dit stadje. In het centrum vind je een flink aantal goede restaurants en leuke cafés.

Teutoburger Wald - Lemgo
Teutoburger Wald - Lemgo
Teutoburger Wald - Lemgo
Bewonder de indruwekkende architectuur van Lemgo

Lemgo

Ook in Lemgo kun je de rijke geschiedenis terug zie in de indrukwekkende architectuur en beroemde monumenten. Dit pittoresk stadje werd aan het einde van de 12e eeuw gesticht en geldt als een van de mooiste vakwerkstadjes van Duitsland. De oude Hanzestad is compact, maar het historische centrum staat vol met fraaie vakwerkhuizen uit de late gotiek en renaissance. Aangezien Lemgo gespaard bleef tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn deze prachtige bouwwerken nauwelijks beschadigd geraakt. Belangrijke bouwwerken zijn de gotische Nikolaikirche en Marienkirche. De parel van Lemgo is het prachtige Rathaus met een rijk versierde gevel en een erker. In het gebouw zit een oude apotheek gevestigd die nog altijd in gebruik is. Andere belangrijke hotspots zijn het Hexenbürgermeisterhaus, Schloss Brake en het Junkerhaus.

Teutoburger Wald - Tecklenburg
Teutoburger Wald - Tecklenburg
De fraaie vakwerkhuizen in het centrum van Tecklenburg

Tecklenburg

Het centrum van Tecklenburg is niet groot, maar staat bomvol met mooie witte vakwerkhuizen. Heerlijk om door het centrum te slenteren en je even in de Middeleeuwen wanen. De belangrijkste bezienswaardigheid van Tecklenburg is de ruïne van het kasteel waar tegenwoordig een openluchttheater. Tecklenburg is tevens een Kneip lucht- en kuuroord.

Overnachten in het Teutoburger Wald

Bij het Teutoburger Wald vind je een ruimte keuze aan accommodaties; campings, B&B’s, pensions of hotels voor ieder budget. Veel accommodaties zijn afgestemd op de behoeften van wandelaars, deze herken je aan het label ‘Qualitätsgastgeber Wanderbares Deutschland’. Deze accommodaties bieden speciale voorzieningen zoals een stevig ontbijt, lunchpakketten, bagagetransport of transport van/naar wandelroutes en droogruimtes voor kleding en schoenen.

Teutoburger Wald - Hotel Weinhaus Mohle
Teutoburger Wald - Hotel Weinhaus Mohle
Elisabeth Hotel garni in Detmold

In Detmold heb ik overnacht bij het Elisabeth Hotel garni. Dit hotel is gelegen in het centrum en heeft 16 ruime kamers, vier modern ingerichte appartementen en een vakantiewoning met uitzicht op het Hermanndenkmal. De kamers zijn modern ingericht, het ontbijt is uitgebreid en er zijn gratis parkeerplaatsen beschikbaar. Het personeel is vriendelijk en helpt je graag met informatie.

Teutoburger Wald - Elisabeth Hotel garni Detmold
Teutoburger Wald - Elisabeth Hotel garni Detmold
Hotel Weinhaus Möhle in Bad Oeynhausen

Als je wil overnachten in een rustige en landelijke omgeving, is Hotel Weinhaus Möhle in Bad Oeynhausen een geschikte optie. Dit nieuwe hotel is prachtig en heeft ruime kamers met een enorme badkamer. Er is een ruime parkeerplaats voorhanden en het personeel is super vriendelijk. ‘s Ochtends kun je genieten van een heerlijk ontbijt en ‘s avonds kun je aanschuiven voor een goed diner (wel vooraf reserveren).

Midden in de bossen, en niet ver van de Externsteine, heb je de mogelijkheid om te overnachten bij het Waldhotel Bärenstein. Dit hotel is ideaal wanneer je van plan bent om in de omgeving te wandelen. Naast de Externsteine lopen hier immers nog een flink aantal andere wandelroutes. Na je wandeling kun je in het hotel lekker relaxen en gebruik maken van de sauna of het andere wellness faciliteiten.

Stedentrip Osnabrück - arcona LIVING Osnabrück
Stedentrip Osnabrück - arcona LIVING Osnabrück
Vienna House Easy by Wyndham in Osnabrück

Wil je liever in een stad overnachten? In Osnabrück kan ik het Vienna House Easy by Wyndham aanraden. Dit hotel ligt op loopafstand van het centrum van Osnabrück. De kamers zijn een mooie mix van vintage met oog voor hedendaags design. Iedere kamer refereert naar de automobielhistorie in Osnabrück.

Teutoburger Wald - wandelen in de herfst
Tijdens de herfst kun je genieten van alle mooie kleuren van de bomen

De beste periode voor een trip naar het Teutoburger Wald?

Het maakt eigenlijk helemaal niet uit wanneer je het Teutoburger Wald bezoekt. Ieder seizoen is mooi. In de lente en de zomer staat de natuur in bloei, terwijl je in de herfst kunt genieten van de prachtige herfstkleuren. Hou er rekening mee dat het in het hoogseizoen en in de weekenden druk kan zijn, zeker bij de populaire hotspots. Kom je voor de rust, dan zijn de wintermaanden een goede optie.

Disclaimer: Een deel van dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Holland Mind en Teutoburger Wald Tourismus. Alles wat je in dit artikel leest is mijn persoonlijke mening/ervaring.

Plan je reis naar Teutoburgerwoud

Booking.com
Danny van der Meijden
Danny van der Meijden

Ik ben een webdesigner/webdeveloper/video-editor en één van mijn grootste hobby's is het maken van reizen. Niet alleen geniet ik van al het pracht en praal dat de wereld heeft te bieden, maar tevens ben ik er gek op om video's en veel foto's te maken van datgene wat ik zie.

Ik reis graag ieder jaar van continent naar continent en wil zoveel mogelijk op eigen houtje ontdekken en zien!