Tips voor een stedentrip Pilsen, Tsjechië

De meeste bezienswaardigheden van Pilsen vind je in of rondom het historische centrum. Het voordeel is dat het historische centrum vrij compact is en je dit gemakkelijk te voet kunt verkennen.

Plein van de Republiek, het hart van Pilsen

Het Plein van de Republiek (Namesti Republiky) vormt het hart van de stad. Rondom het plein vind je een aantal van de belangrijkste bezienswaardigheden van Pilsen. Het plein is 139 meter bij 193 meter en is daarmee één van de grootste van het land. Gedurende het jaar worden er nog altijd verschillende markten hier gehouden, waaronder de boerenmarkt, paasmarkt en kerstmarkt. Op het staat een pestzuil om de vele slachtoffers te herdenken die gestorven zijn aan de pest.

Rondom het plein kun je veel kleurrijke herenhuizen zien in een gotische en renaissancestijl. Ze zijn een voorbeeld van de rijkdom die de stad in de middeleeuwen al had. Ook het stadhuis van Pilsen is gelegen aan het plein. Dit 16e eeuwse pand is gebouwd door een Italiaanse architect en is een van de eerste Boheemse stadhuizen in renaissancestijl. Men zegt dat het tevens het mooiste bouwwerk in deze stijl is en daarom wordt het gezien als het meest kostbare gebouw van Pilsen. Het stadhuis is versierd met sgraffito. In de ruimte achter de entree kun je een maquette van de stad bewonderen.

Wandel ook zeker eens door de zijstraatjes rondom het plein. Want ook hier kun je enkele prachtige gebouwen bewonderen.

Kathedraal van Pilsen, de hoogste klokkentoren van Tsjechië

Midden op het plein staat de imposante Sint-Bartholomeüskathedraal (Katedrála svatého Bartoloměje). Deze 13e eeuwse kathedraal is het belangrijkste monument van Pilsen. De toren is met 102.6 meter de hoogste kerktoren van Tsjechië, en daarbij is het zelfs het op twee na hoogste gebouw van het land. Het is mogelijk om de toren te beklimmen. Via 301 traptreden kun je naar het uitzichtpunt klimmen. Vanaf hier heb je zicht over heel Pilsen en bij helder weer kun je zelfs het Boheemse Woud zien. Ook de binnenzijde van de kathedraal is de moeite waard om te bezoeken. De kathedraal staat vol met religieuze kunstwerken en beelden. Bij het hoofdaltaar staat bijvoorbeeld het beroemde beeld van Maagd Maria met het kindje Jezus. Dit marmeren beeld uit de 14e eeuw staat ook wel bekend als de Madonna van Pilsen. Al eeuwen komen pelgrims hierheen om hulp te vragen of om genezen te worden. Omdat het beeld zo beroemd is, werden er vele imitaties gemaakt. Een imitatie staat bijvoorbeeld op de pestzuil.

Grote Synagoge

De Grote Synagoge van Pilsen is de grootste van Tsjechië en na de synagoge van Boedapest ook de op één na grootste van Europa én de op twee na grootste ter wereld. In Pilsen heeft altijd een grote Joodse gemeenschap gewoond. Zij hebben ervoor gezorgd dat er een synagoge werd gebouwd in de stad. De Grote Synagoge (Velká synagoga) werd aan het einde van de 19e eeuw gebouwd naar een ontwerp van de Weense architect Max Fleischer. Het was de bedoeling dat de torens 20 meter hoger zouden worden. Omdat het stadsbestuur niet wilde dat de kathedraal ondergesneeuwd zou worden door de nieuwe kathedraal werden de torens ingekort. Tot aan de Tweede Wereldoorlog werd de synagoge onafgebroken in gebruik genomen. Tijdens de oorlog werden een groot deel van de Joden getransporteerd naar onder meer het concentratiekamp in Theresienstadt. De synagoge werd tijdens de oorlog door de Duitsers gebruikt als een strategisch punt van het Duitse garnizoen. Na de oorlog werd de synagoge opnieuw in gebruik genomen, maar het bouwwerk was tijdens de communistische periode dermate vervallen dat een restauratie noodzakelijk was. Tegenwoordig wordt nog slechts een klein deel van de synagoge gebruikt voor diensten omdat de Joodse gemeenschap niet meer groot is. De synagoge doet tegenwoordig ook dienst als concertzaal en expositieruimte.

Wandel door de parken rondom de stad

In de middeleeuwen werd het historische stadscentrum van Pilsen nog beschermd door een enorme stadsmuur. Van de stadsmuur is vrijwel niets meer over, slecht een klein stuk van de originele muur is bewaard gebleven. De plek waar de muur ooit stond is omgetoverd tot een langgerekte groene strook met kleurrijke bloemen en die als een groot stadspark fungeren. Maak zeker een wandeling door de groene strook van Pilsen en wandel langs de prachtige huizen en gebouwen, veel fonteinen en standbeelden.

Het mooiste gedeelte van de groene gordel rondom de stad is de Molengracht (Mlýnská strouha). Dit rustgevende plekje met een klein kunstmatig meer wordt ook wel het Venetië van Pilsen genoemd. Ooit liep hier een doodlopende tak van de Radbuza-rivier. Het water werd gebruikt om de Manor-molen te laten draaien. In de jaren ‘90 werd het water gedempt. De inwoners waren hier niet niet blij mee. Een aantal jaar later werd het park wederopgebouwd en kreeg het in 2010 de titel ‘Park van het Jaar’

Het ondergrondse gangenstelsel

Onder de grond bevindt zich een labyrint van gangen, kelders en waterputten. Het ondergrondse deel van Pilsen had in de middeleeuwen een belangrijke functie voor de inwoners. Hier werd voedsel bewaard, ijs opgeslagen en bier gemaakt. In de kelders kon het bier gisten en rijpen vanwege de ideale temperaturen. Daarnaast waren de ondergrondse gangen de voornaamste toegang tot water. Er zijn zo’n 360 waterputten te vinden onder de grond. En natuurlijk dienden de gangen als toevluchtsoord voor de bewoners ten tijde van oorlog. De totale lengte van het ondergrondse gangenstelsel is ongeveer 20 kilometer! Je kunt tijdens een rondleiding bij Pilsen Historic Underground ervaren hoe het dagelijkse leven eruit moet hebben gezien tijdens de middeleeuwen en je leert hoe het waterleidingsysteem ten tijde van de 16e eeuw werkte. In totaal krijg je zo’n 750 meter van het ondergrondse gangenstelsel te zien.

Veel musea in Pilsen

In Pilsen vind je heel wat musea en galerijen. Zelfs bij slecht weer kun je op een andere manier de stad uitstekend ontdekken.

De belangrijkste musea van Pilsen zijn het Museum van West-Bohemen en de Galerij van West-Bohemen. Het Museum van West-Bohemen is gevestigd in een prachtig gebouw en is één van de grootste musea van Tsjechië. Er zijn vier permanente tentoonstellingen en met enige regelmaat ook enkele tijdelijke. Uniek is de collectie aan vuurwapens uit de 14e tot de 17e eeuw. Het is de oudste bestaande wapenarsenaal van het land. Daarnaast kun je meer te weten komen over de prehistorie en natuur van Tsjechië en de bibliotheek in nouveau-stijl bezoeken. De Galerij van West-Bohemen is gevestigd in de voormalige vleeshal. De collectie bevat meer dan 10.000 unieke kunstwerken van de 14e eeuw tot heden.

Pilsen werd in mei 1945 als één van de weinige Tsjechische steden bevrijd door de Amerikanen. In het Patton Memorial Pilsen museum kun je meer te weten komen over de reis die de geallieerden maakten van Normandië naar West-Bohemen. Aan de hand van persoonlijke spullen van veteranen wordt de volledige voortgang van de Amerikaanse soldaten in kaart gebracht. Het museum is niet groot, maar interessant om te bezoeken.

Pilsen is de bakermat van het Tsjechische poppenspel. Nog niet zo lang geleden werd dit zelfs toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De traditie komt nog uit de periode dat er rondreizende theaters waren. Josef Skupa creëerde onder meer het legendarische poppenduo Spejbl en Hurvínek. Deze poppen werden de meest populaire artiesten in theaters, kinderprogramma’s op tv en radioshows. Veel generaties zijn opgegroeid met deze karakters en nog altijd vermaken ze vele kinderen in Tsjechië. Een andere belangrijke persoon is de filmmaker Jiří Trnka. Zijn geanimeerde films zijn razend populair en zelfs Tim Burton haalt inspiratie uit zijn werk. In het Poppenmuseum (Muzeum Loutek) kun je de jarenlange traditie van het poppenspel ontdekken. Het museum bevat honderden poppen en kleine theaters die zelfs bewegende shows opvoeren. Je kunt de poppen zelf ook laten bewegen aan de hand van interactieve installaties. Niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen is dit een leuk museum om te bezoeken.

Het Brouwerijmuseum is gevestigd in een originele brouwerij uit de 15e eeuw. In dit museum draait alles om de consumptie van bier en hoe het bier vroeger werd gebrouwen. Je ontdekt hoe een middeleeuwse kroeg eruit moet hebben gezien, je ziet een overzicht van drinkbekers en bierglazen en andere biergerelateerde artikelen door de eeuwen heen. Dit museum is direct verbonden met de ondergrondse gangen van Pilsen en bij de kassa kun je een combiticket kopen, of boek je ticket online. Tevens is er in het gebouw een bierwinkel waar meer dan 140 verschillende soorten bier wordt verkocht.

Er zijn nog veel meer musea in Pilsen. Zo kun je bijvoorbeeld ook naar het Etnografisch museum, het museum van de Škoda familie, DEPO2015, Techmania Wetenschapscentrum, het Monster museum en het museum voor kerkelijke kunst.

Adolf Loos

In de 20e eeuw was Pilsen een welvarende industriële stad. Naast de brouwerijen en de grote Škoda fabriek, hadden veel Joodse zakenlieden succesvolle kleinere bedrijfjes opgericht, zoals de familie Hirsch. Deze familie ontmoette in 1907 de Weense architect Adolf Loos. Ze waren onder de indruk van zijn werk en vroegen aan Loos of hij hun appartement opnieuw kon inrichten. Loos stond bekend als de grondlegger van moderne architectuur. Hij zag niet in de art-nouveau-beweging en had een hekel aan overbodige ornamenten. De appartementen die Loos ontwierp waren voor die tijd uiterst modern. In Pilsen zijn nog acht woningen waar Adolf Loos het interieur heeft ontworpen. Een aantal van deze woningen kun je bezoeken tijdens een rondleiding. Naast het unieke ontwerp van de kamers, kun je tijdens deze rondleidingen ook de verhalen horen over de personen die in deze woningen hebben geleefd.

Ook rondom Pilsen valt er genoeg te ontdekken en te zien. Hier vind je onder meer barokke monumenten, kastelen en leuke dorpjes. Maar je kunt er ook uitstekend wandelen door de natuur van het Boheemse Woud en het Opper-Palts Woud. Ga wijn proeven bij Bohemian Sekt of breng een bezoek aan Pilsen Zoo.

De watersmederij van Dobřív

Een bijzonder historisch monument vind je in het plaatsje Dobřív. Hier kun je een bezoek brengen aan een oude watersmederij die door een houten molen wordt aangedreven. De smederij dateert uit de 19e eeuw waar vroeger ruw ijzer werd gesmeed en waar zware gereedschappen werden geproduceerd. In de 20e eeuw werd de productie stopgezet en werd het gebouw een museum om de authentieke gerestaureerde machines te tonen. Het bijzondere is dat alle machines en gereedschap worden aangedreven door een watermolen, die tot op de dag van vandaag nog werkt. Bij een bezoek kun je zien hoe de molen werkt en andere machines aandrijft. Je kunt daarnaast een smid aan het werk zien en ervaren hoe deze oude ambacht werkt.

Museum op de demarcatielijn in Rokycany

In het plaatsje Rokycany, zo’n 20 kilometer van Pilsen vandaan, kun je een bijzonder militair museum bezoeken: Muzeum na demarkační linii v Rokycanech. In de buitententoonstelling kun je voornamelijk militaire voertuigen bekijken. Er staan hier meer dan 190 voertuigen! De voertuigen komen uit de Tweede Wereldoorlog en het naoorlogse Tsjechoslowaakse Volksleger. Pronkstuk is de T-34 tank uit 1944 en de Škoda Superb 1938 commandowagen. De militaire voertuigen werden tevens gebruikt in verschillende films zoals Lord of War, The Elementary School en Hell-boy. In de binnententoonstelling kun je meer te weten komen over Tsjechoslowakije in de periode 1914 tot en met 1945

Een rondleiding bij Bohemia Sekt

Pilsen staat overigens niet alleen maar bekend om bier. De meest populaire mousserende wijn van Tsjechië wordt geproduceerd in Starý Plzenec (Oud-Pilsen). In 1942 huurde de wijnproducent Českomoravské vinné sklepy ruimtes in een voormalige bierbrouwerij. De ruimtes werden aangepast voor 17 vaten. Een jaar later werden de eerste 30 hectoliters van mijn binnengebracht. Zo begon de vergisting van de eerste mousserende wijn van Starý Plzenec. In de jaren ‘60 bleef de fabriek groeien dankzij de vraag naar mousserende wijn. Door een verbeterde productie werden maar liefst 1,6 miljoen flessen worden gebotteld. In de jaren ‘70 werd tevens een productielijn geïntroduceerd en toen ontstond Bohemia Sekt. Tot op de dag van vandaag is dit de meest populaire mousserende wijn van Tsjechië en in 2016 kreeg het Bohemia Sekt Centrum de prijs ‘Top Wine Destination’.

Het is mogelijk om een rondleiding te krijgen door de fabriek. Samen met de gids kom je meer te weten over de geschiedenis van Bohemia Sekt en bekijk je onder meer de productiehal. Als afsluiter van de tour kun je enkele wijnen proeven.

Je kunt er simpelweg niet omheen. Pilsen en bier zijn onlosmakend aan elkaar verbonden. De stad is immers de bakermat van het biersoort pils. Al sinds de 13e eeuw brouwt men in de stad bier. Alleen destijds was de kwaliteit van het bier ronduit slecht omdat de brouwers eigenlijk helemaal geen verstand hadden van het brouwproces. Aan het begin van de 19e eeuw waren de inwoners het helemaal zat. Al het bier werd demonstratief weggegooid op het centrale plein. De inwoners met een brouwvergunning kwamen samen en besloten collectief een nieuwe brouwerij te openen. De Beierse brouwer Josef Groll werd aangesteld als brouwmeester. Hij ontwikkelde met de lokale ingrediënten een nieuw biersoort: pils, afgeleid van de naam van de stad. Dit biersoort veroverde de wereld en wordt nog altijd als meest gedronken.

Bezoek de Pilsner Urquell brouwerij

Op 5 oktober 1842 werd het eerste pilsje gebrouwen in de brouwerij Plzensky Prazdroj, maar Pilsner Urquell is iets gemakkelijker uit te spreken. Men was lyrisch over dit bier en het werd al snel door heel Europa verkocht. De brouwerij waar het eerste pilsje werd gebrouwen bestaat nog steeds en Pilsner Urquell is nog altijd wereldwijd bekend. Wie een bezoek aan Pilsen brengt, maar een rondleiding door de Pilsner Urquell brouwerij eigenlijk niet overslaan. Tijdens een rondleiding kun je meer te weten komen over de geschiedenis van de brouwerij aan de hand van foto’s, tekeningen en documenten. Je krijgt te zien welke ingrediënten worden gebruikt en kunt zowel de oude koperen brouwketels zien, als de huidige waar het bier nog altijd wordt gebrouwen. Als afsluiter bezoek je het ondergrondse gangenstelsel waar het bier werd gelagerd. Hier kun je een ongefilterd pils proeven. Verser kan niet! Boek hier je tour.

Neem een Bierspa

Take it to the next level! Ga eens ontspannen in een bierbad. Ik hoor je nu al denken…. badderen in bier? Ja, het kan. En schijnbaar is het ook nog eens goed voor je. Al in de middeleeuwen ontdekte men dat een bierbad goed was voor je lichaam en geest. Daarnaast werden bierbaden gebruikt om ziektes tegen te gaan. Tegenwoordig is het een leuke welness activiteit. Het brouwsel in de bierbaden zit vol vitamine B en bij een temperatuur rond de 35 graden is het ook nog eens goed voor de huid en de bloedsomloop. De meeste bierspa’s ter wereld vind je in de hoofdstad Praag. Maar natuurlijk kun je ook in Pilsen naar een bierspa. Hiervoor kun je terecht bij Purkmistr of Chodovar.

Mijn eerste bierbad ooit ervaarde ik bij de Purkmistr brouwerij. Hier kun je ontspannen in een enkel bierbad, of met je partner in een dubbele bierbad. Het bierbad wordt gevuld met een eigen recept van Purkmistr. Dit brouwsel bevat bier, biergist en een kruidenmix en wordt verwarmd tussen de 34 en 38 graden. Het is overigens niet de bedoeling dat je dit bier drinkt. Daarvoor is er een kraan geïnstalleerd waarmee je een biertje kunt tappen. Het is immers verstandig om voldoende vocht binnen te krijgen tijdens een wellness. Je blijft ongeveer een half uur in het water liggen, daarna kun je in een andere ruimte verder ontspannen.

Bier Festivals

In een echte bierstad is het natuurlijk logisch dat er ook enkele bierfestival worden gehouden. Eind augustus vindt jaarlijks Gambrinus Day plaats op het Plein van de Republiek. Gedurende twee dagen verandert het plein in een enorme biergarten en wordt de oprichting van Gambrinus gevierd. Tijdens het festival wordt ook bepaald wie de Gambrinus Master Bartender is en het beste biertje kan tappen. Het derde weekend van september vindt het festival Sun in the Glass plaats. Rondom de Purkmistr brouwerij worden tientallen stand opgebouwd door microbrouwerijen uit geheel Tsjechië. Bierliefhebbers kunnen vervolgens twee dagen allerlei verschillende soorten bieren proeven. Een derde bierfestival vindt ieder eerste weekend van oktober plaats bij de Pilsner Urquell brouwerij om het eerste gebrouwen pilsje te herdenken. Bij dit traditioneel festival wordt er uiteraard verse Urquell pils geschonken en zijn er optredens van diverse Tsjechische bands.

Leuk biercafés in Pilsen

Het is natuurlijk niet verwonderlijk dat je in Pilsen heel wat leuke biercafés kunt vinden. In een aantal cafés kun je terecht voor het klassieke pils, zoals U Salzmannů, Na Parkánu, Lokál Pod Divadlem, Pub en Restaurant Lekárna, Švejk Restaurant U Petatřicátníků en Plzeňka. Ben je net als ik ook altijd op zoek naar speciaalbier? Dan kan ik Klub malých pivovarů ten zeerste aanraden. Hier worden maar liefst 800 verschillende bieren uit 250 verschillende microbrouwerijen uit heel Bohemen aangeboden en daarnaast hebben ze ook uit andere landen van Europa nog interessante biertjes. Ook de Raven Pub City vond ik een gezellig biercafé waar je voornamelijk biertjes van Pivovar Raven kunt proeven. Andere biercafés waar je kunt genieten van speciaalbier zijn Pivotečka, Pivstro, Zlatá kráva Bandaska, Modrá hvězda en Franciscus.

FC Viktoria Plzeň is de voetbalclub van Pilsen. De club werd in 1911 opgericht en kende een wisselvallige geschiedenis. De laatste jaren gaat het echter een stuk stabieler en zijn ze een vast gezicht in het Europees voetbal. Sinds 2010 werd de club zes maal landskampioen van Tsjechië en won het eenmaal de beker. De club speelt zijn wedstrijden in het Stadion van de stad Pilsen (Stadion města Plzně), dat een capaciteit van 11.700 plaatsen heeft. Het stadion ligt niet ver van de Pilsner Urquell brouwerij. Enkele bekende spelers uit het verleden zijn Petr Čech, Pavel Horváth en Petr Jiráček. In het seizoen 2022-2023 werd de ploeg in de groepsfase van de Champions League gekoppeld aan FC Barcelona, Bayern München en Inter Milan. Pilsen mocht dus enkele absolute Europese topclubs verwelkomen.

Zowel in het historische centrum als in de omliggende wijken van Pilsen vind je voldoende accommodaties in verschillende prijsklassen. Je hebt de keuze uit hotels, pensions en privé-appartementen. Ik heb Pilsen inmiddels drie maal bezocht. Tweemaal heb ik overnacht bij Courtyard by Marriott. Dit moderne hotel ligt niet ver van het Biermuseum en het centrale plein. De kamers zijn ruim en van alle gemakken voorzien. Het hotel heeft een restaurant, een bar, een fitnesscentrum en een 24-uursgemakwinkel. Mocht je met de auto komen, het hotel heeft een eigen parkeergarage. Het tweede hotel waar ik heb overnacht in Pilsen is het Vienna House Easy. Dit hotel is gelegen tegenover de Pilsner Urquell brouwerij en heeft een uniek designconcept. Het ontbijt is prima en ‘s avonds kun je in de bar genieten van een speciaalbiertje. De moderne kamers zijn voorzien van toffe kleuren en zijn ruim. Het centrum is iets verder, maar binnen een kwartier sta je al op het centrale plein. Beide hotels kan ik in ieder geval ten zeerste aanraden. Kijk hier voor andere hotels in Pilsen.

Bij een stedentrip in Tsjechië denk je al snel aan Praag. De afgelopen jaren is de hoofdstad één van de meest populaire bestemmingen van Europa geworden. Praag is prachtig, maar het kan hier behoorlijk druk zijn en een grote kans dat je de stad al eens hebt bezocht. Mocht je nog eens een andere stad in Tsjechië willen bezoeken, dan is Pilsen zeker een aanrader. Het is hier een stuk rustiger, maar er valt nog altijd genoeg te ontdekken. De stad leent zich perfect voor een lang weekend en ook met een groep vrienden kun je je hier een aantal dagen vermaken. Natuurlijk kun je Pilsen ook eenvoudig combineren met een aantal dagen Praag.

Pilsen heeft geen eigen luchthaven. Je moet dus op Praag vliegen als je met het vliegtuig wil komen. Vanuit de hoofdstad kun je vervolgens de trein nemen naar Pilsen, een rit van ongeveer 1,5 uur. Vrijwel elk uur vertrekt er vanaf het vliegveld ook een bus richting Pilsen. Wanneer je met de trein wil komen heb je meerdere opties. De meest handige optie is de nachttrein naar Praag en vanuit daar over te stappen naar Pilsen. Of neem de trein naar Regensburg of München. Vanuit deze Duitse steden gaat er een rechtstreekse trein naar Pilsen. Vanuit Nederland kun je tevens de Flixbus naar Pilsen nemen. Hou hierbij rekening dat je altijd 1 overstap hebt. Als je een auto huurt ben je ongeveer een uur onderweg vanuit de hoofdstad van Tsjechië. Het historische centrum van Pilsen is niet heel groot, dus je kunt de stad eenvoudig te voet verkennen en anders kun je de tram nemen.

Disclaimer: Mijn trip naar Pilsen is tot stand gekomen in samenwerking met de Visit Czech Republic. Alles wat je in dit artikel leest is mijn persoonlijke mening/ervaring.