Urbex: Sanatorium du Basil

In het dorpje Borgoumont, in de Belgische Ardennen, staat op een heuvel een imposant gebouw dat bekendstaat als Sanatorium du Basil. Deze plek heeft een rijke geschiedenis en werd oorspronkelijk gebouwd als tbc-sanatorium.

Aan het einde van de 19e eeuw werd tuberculose beschouwd als een dodelijke ziekte zonder goede behandeling. Overal in Europa verrezen sanatoria op plekken met schone lucht en rust. Het initiatief voor de bouw van dit sanatorium kwam van Ernest Malvoz, directeur van het Bacteriologisch Laboratorium. In 1903 opende het gebouw zijn deuren en werden de eerste patiënten opgevangen. Met de komst van betere medicijnen verloor het sanatorium zijn oorspronkelijke functie. Een tijdlang werd het gebruikt als ziekenhuis en later als opvanglocatie voor vluchtelingen.

Uiteindelijk zorgden hoge energiekosten ervoor dat het gebouw definitief gesloten werd. Sindsdien is het overgeleverd aan de tand des tijds. Het raakte in verval, werd slachtoffer van vandalisme en kreeg een nieuwe rol als urbexlocatie. Hoewel het sanatorium al jaren leegstaat, is het nog altijd niet gesloopt. Er is zelfs sprake van verkoop. Of het ooit opnieuw in gebruik genomen wordt, is nog de vraag. Tot die tijd blijft het een indrukwekkende en mysterieuze plek voor wie durft te gaan kijken.

Na het zien van foto’s op internet wisten we het zeker. Deze plek moesten we met eigen ogen zien. Er gaan zelfs verhalen rond dat het zou spoken in het gebouw. Geesten zouden zijn waargenomen en er zouden vreemde geluiden te horen zijn. Die geluiden zijn niet zo vreemd als je weet dat de elektriciteit in het gebouw nog jarenlang actief was. Verlichting werkte nog, rookmelders piepten af en toe en zelfs de liften deden het. In de winter liet men de verwarming aan om schade te beperken. Of je nu gelooft in geesten of niet, er zijn daadwerkelijk paranormale onderzoeken gedaan in het sanatorium. Dat maakt zo’n bezoek toch net wat spannender.

We vertrekken vroeg en rijden richting de Belgische Ardennen. Eenmaal aangekomen zetten we de auto langs de kant van de weg. Via een wandelpad lopen we de heuvel op. Al snel doemt het imposante gebouw voor ons op.

We zijn niet alleen. Geen geest, maar een man met een bladblazer is druk bezig in de tuin. Hij schenkt ons weinig aandacht en wij besluiten rustig foto’s van de buitenkant te maken. Dat is altijd het begin: de sfeer proeven, het gebouw in je opnemen, en dan de vraag die elke urbexer zich stelt… Hoe komen we binnen? Die vraag wordt snel beantwoord. Vrijwel alle ramen en deuren staan open. Misschien wilden de geesten ons wel welkom heten.

Binnen blijkt de staat van het gebouw helaas slechter dan gehoopt. Veel kamers zijn leeg. Ramen zijn gesloopt, muren beklad met graffiti. Vandalen hebben duidelijk hun sporen nagelaten. Toch verkennen we alles. We lopen door de gangen, de oude gymzaal, de keuken, de kelder en bekijken ook enkele bijgebouwen.

Ons doel is het torentje met de klok. Via gammele, smalle trapjes werken we ons omhoog. Dit is het hoogste punt van het gebouw. Tot voor kort werkte het klokmechanisme nog. Nu is ook dat vernield. Boven aangekomen hebben we een prachtig uitzicht over de omgeving. We snappen waarom deze plek ooit gekozen werd voor een sanatorium. Rust, frisse lucht, natuur. Het is jammer dat er nog steeds geen nieuwe bestemming voor is gevonden.

Wie weet komt die er ooit. Tot die tijd blijft Sanatorium du Basil een fascinerende maar vervallen plek, die je als urbexliefhebber niet snel vergeet.

Hoewel het sanatorium jarenlang leegstond en een geliefde plek was onder urbexers, gaat er snel iets veranderen. In april 2024 is er een officiële overeenkomst gesloten tussen de gemeente Stoumont en projectontwikkelaars. Daarmee is het startsein gegeven voor de procedure rond de omgevingsvergunning. Het voormalige sanatorium moet worden omgevormd tot een luxe hotelcomplex met:

• ongeveer 100 kamers
• een brasserie en gastronomisch restaurant
• een wellness en thermen
• 40 aparthotels met ondergrondse parking (in het onderste deel van het gebouw)

De investering bedraagt maar liefst 40 miljoen euro, en de eerste bouwwerkzaamheden zouden kunnen starten in de winter van 2024/2025. Als alles volgens plan verloopt, opent het hotel in het voorjaar van 2027. In de regio is men positief over het project. Het zou 70 tot 80 directe banen opleveren en het toerisme in de streek een flinke boost geven.

Dat betekent ook dat Sanatorium du Basil langzaam afscheid neemt van zijn verleden als verlaten plek vol mysterie
De kans is groot dat het sanatorium op korte termijn niet meer toegankelijk is voor urban explorers. De geplande herbestemming zal de site omvormen tot een professionele, commerciële locatie. Urbex-bezoeken worden dan illegaal of onmogelijk door beveiliging en renovaties.

Wil je nog meer urbex verhalen van ons lezen? Neem dan ook eens een kijkje bij het verslag over Hasard Cheratte.