Urbex: Hasard Cheratte

De gebouwen van Hasard Cheratte dateren uit de tijd dat er door de industriële revolutie in Europa een enorme vraag naar steenkool ontstond. Door de aanwezigheid van veel steenkolenmijnen en de groeiende staal- en machine industrie werd Wallonië in de 19e eeuw een welvarende streek. Veel Vlamingen en Nederlanders die in Limburg woonden verhuisden naar Wallonië. Zo vestigden zich duizenden arbeidsimmigranten in de provincie Luik. In 1848 begon men met het graven van twee schachten die 170 en 250 meter diep waren. In totaal werden er vier schachten gegraven. Één in het hoofdgebouw, twee in de omliggende omgeving en één op de heuvels. De diepste schacht was 480 meter diep. Door een overstroming van de Maas in 1877 liep de mijn vol met water en vonden veel arbeiders de dood. Hierna werd de mijn tijdelijk gesloten, tot het in 1907 een nieuwe eigenaar kreeg. De mijn werd flink uitgebreid met een Malakoff toren met de kantelen en Gotische ramen. De derde schacht werd gegraven en de dertig meter hoge Schacht nummer 1 kreeg twee gelijkstroom motoren voor de bediening van de liftkooien. Het was de eerste elektrisch bestuurbare liftschacht in België. Ook werden er wasruimtes gebouwd en een gebouw voor de administratie.

Tussen 1920 en 1930 werd de productie van steenkool verhoogd dankzij nieuwe havens en de aanleg van spoorlijnen. In die periode werkten ruim 1500 arbeiders bij Hasard Cheratte. Om deze mensen te kunnen huisvesten werd er in 1925 rondom de mijn een stad gebouwd waar de mijnwerkers en hun familie konden wonen. Veel van deze vakwerkhuizen staan er op de dag van vandaag nog. In de hoogtijdagen van de jaren 60 werd er ruim 1000 ton steenkool boven de grond gehaald. Doordat er onder de grond ook gebruik werd gemaakt van elektriciteit, was deze steenkoolmijn één van de modernste mijnen van de 19e eeuw. Ook was er een moderne uitrusting voor brandbestrijding, stoommachines en pompen voor ontwatering. Maar in de 20e eeuw verouderde de mijn. Tot aan 1962 werkten er zelfs nog paarden onder de grond. In de jaren 70 nam de vraag naar steenkool af en liepen de opbrengsten terug terwijl de kosten alsmaar hoger werden. De steenkolenmijn kon niet meer tippen aan de buitenlandse mijnen of alternatieve brandstoffen zoals olie en gas. Langzaam aan verlieten meer en meer mensen de mijn. Zo werkten in 1974 nog 960 mijnwerkers en drie jaar later waren het er nog maar 590. In 1977 werd de mijn voorgoed gesloten, hoewel er nog voor ruim 50 jaar aan steenkool onder de grond lag en er nog ongebruikte locomotieven in de mijnen stonden. Hiermee kwam er een einde aan een lange geschiedenis van steenkoolwinning in Cheratte die op 26 december 1848 begon. Het gebouw werd geplaatst op een monumentenlijst, maar verder aan zijn lot overgelaten. De poorten zijn gesloten en waarschuwingsborden moeten mensen buiten houden.

Hasard Cheratte verkennen

Tegenwoordig ligt Hasard Cheratte er verlaten bij en neemt natuur de overhand. De sloopwerkzaamheden zijn reeds gestart, maar gelukkig zijn er nog volop gebouwen die we kunnen betreden. Na een glibberige afdaling vanaf de heuvels bereiken we de oude steenkolenmijn. We zien de schachten waar nog een rails naar binnen loopt. De schachten zijn afgesloten en kunnen niet meer bezocht worden. We betreden het hoofdgebouw waar we de vele verdiepingen ontdekken. Er zijn veel ruimtes met douches, kleedruimtes en lockers te zien. Hier een daar hangen nog kleren en er slingeren nog laarzen en werkschoenen. Het zien van al deze ruimtes geeft aan dat hier veel mensen moeten hebben gewerkt. We bekijken de elektrische liften waar we bovenaan in de toren de nieuwe bewoners van het pand ontmoeten. Duiven hebben hier een rustige plek weten te vinden immers. In sommige gebouwen zijn mensen bezig geweest met graffiti wat het sfeertje nog onheilspellender maakt. In andere ruimtes heeft het dak het begeven en kunnen we zo naar buiten kijken. Op sommige plekken kijken we zo in de tuinen van de omliggende woonhuizen, die erg dicht bij de mijn gelegen zijn. Op de grond liggen nog allerlei spullen. Het lijkt erop alsof de mijnwerkers in aller ijl vertrokken zijn en hun spullen nooit hebben opgeruimd of meegenomen. Naast allerlei kleding en schoenen komen we zelfs boekjes met notities tegen die geschreven zijn in 1970. Het is gaaf om alle het interieur en rondslingerende spullen te zien.

In totaal blijven we drie uur op het complex ronddwalen en hebben we vrijwel alle ruimtes bekeken. Wanneer we aanstalten maken om te vertrekken zien we ook andere mensen rondlopen. We maken nog even een praatje met ze en gaan daarna de berg weer op en terug naar de auto. Onze eerste urbex-ervaring hebben we erop zitten en het was echt gaaf. Voor een eerste trip hebben we direct een mooie locatie uitgezocht. En we zijn net op tijd. Het complex zal binnenkort gesloopt of gerenoveerd worden voor andere doeleinden. Gelukkig hebben we dus nog een stukje geschiedenis kunnen zien en hebben we deze klassieke urbex-locatie nog net op tijd kunnen bezoeken. Geniet nog even mee met deze foto’s.

Hasard Cheratte zal binnenkort gesloopt of gerenoveerd worden en voor andere doeleinden worden gebruikt.