Reistips voor Vardzia

In het zuiden van Georgië ligt de grottenstad Vardzia verborgen in de hellingen van de Erusheli berg. Hoewel het één van de meest bijzondere culturele bestemmingen van het land is, komen maar relatief weinig bezoekers hierheen.

In de vroege middeleeuwen werd Georgië geteisterd door verwoestende aanvallen, waaronder de aanvallen van Mongoolse hordes onder leiding van Dzjengis Khan. Koning Giorgi III begon daarom in 1156 met de bouw van een ondergrondse schuilplaats. De eerste grotten werden in de bovenste helft van de Erusheli berg gehakt. De koning kon het eindresultaat zelf niet zien omdat hij stierf. Zijn dochter koningin Tamar, die de eerste vrouwelijke heerser van Georgië werd, liet de bouw van de schuilplaats voltooien. Koningin Tamar was 25 jaar oud toen haar regeerperiode begon. Ze wist uiteindelijk 30 jaar aan de macht te blijven. Onder haar leiding werd Vardzia een welvarende en zelfvoorzienende stad.

De Georgiërs breidden de bestaande grotten verder uit en nieuwe grotten werden uitgehakt. Vardzia had een troonzaal, een kerk en ruim 6000 huizen waar monniken en vluchtelingen woonden. Dit alles was verdeeld over 13 verdiepingen. Volgens de legende zou koningin Tamar zelf 366 kamers hebben gehad. Zo wisten indringers nooit wat haar daadwerkelijke slaapkamer was. Op het hoogtepunt woonden maar liefst 50.000 mensen in de grottenstad. Er was slechts één ingang tot de stad die uiteraard geheim werd gehouden. Aan de oevers van de Mtkvari-rivier zou de ingang van de tunnel moeten zijn geweest.

De hellingen van de Erusheli waren vruchtbaar en daardoor geschikt voor landbouw. De monniken creëerden terrassen en ontwierpen een compleet irrigatiesysteem. Vardzia was in de middeleeuwen één van de weinige zelfvoorzienende steden van Europa. De stad weerstond vijandelijke invasies, maar de aardbeving in 1283 verwoestte bijna de complete stad. Tijdens de aardbeving brak een groot deel van de berghelling af waardoor het verborgen grottensysteem bloot kwam te liggen. Zo werd de grottenstad een gemakkelijk doelwit voor vijanden. Na de aardbeving werd Vardzia meerdere malen aangevallen. In de 16e eeuw vielen de Ottomanen binnen en later ook de Perzen waarna de laatste inwoners van Vardzia vertrokken.

Een kleine groep monniken is teruggekeerd en woont weer in Vardzia. Ze hebben het irrigatiesysteem hersteld en kunnen weer schoon water oppompen. Dankzij deze monniken kunnen bezoekers vandaag de dag getuige zijn van één van de meest bijzondere complexen van Georgië.