Tskaltubo, een speelplaats voor urban exploring

Georgië telt meer dan 2000 bronnen van mineraalwater. Meer dan duizend jaar geleden werd het water gebruikt om zich erin te wassen. In 1829 ontdekten de Russische militairen deze mineraalbronnen. Een kolonel, die last had van zijn maag, ontdekte dat het water een helende werking had. Hij liet er een sauna bouwen en een huisje voor zichzelf. Ook werd het water gebotteld en werd Borjomi bekend in het Russische Rijk. Nog altijd wordt het mineraalwater van Borjomi gedronken in Georgië en wordt het water zelfs geëxporteerd naar 40 landen. Het water zou helpen bij verschillende spijsverteringsziekten en suikerziekte.

Ook Tskaltubo staat bekend om de thermische bronnen. De bronnen werden tussen de 7e en 9e eeuw ontdekt en behoren daarmee tot één van de oudste ter wereld. Toen er in 1920 analyse werd gedaan naar het water, kwam men erachter dat het water een heilzame werking had tegen reuma en gewrichtsaandoeningen. Met hulp van de Duitsers werd in 1925 het eerste sanatorium gebouwd. Niet veel later werden ook andere spa resorts gebouwd. Vanuit Moskou en andere grote steden werd er een een treinverbinding aangelegd waardoor Tskaltubo nog beter bereikbaar werd. Joseph Stalin was één van de bezoekers die regelmatig naar Tskaltubo afreisde. Hij had zelfs zijn eigen badhuis.
In de Sovjet-Unie was een spa-vakantie niet alleen voor de rijkere mensen bedoeld. Tijdens het communistische bewind was het meestal een verplichte trip om even te rusten. Doktoren konden de mensen voorschrijven om naar een kuuroord te gaan. Tskaltubo was één van de populaire bestemmingen voor de Russen. De stad telde in totaal 19 sanatoriums, 9 badhuizen, een resort en een centrum voor balneologie en fysiotherapie. In de hoogtijdagen kwamen er jaarlijks meer dan 100.000 naar Tskaltubo.

Ten tijde van de Sovjet-Unie was Tskaltubo een belangrijk kuuroord. De stad telde in totaal 19 sanatoriums, 9 badhuizen, een resort en een centrum voor balneologie en fysiotherapie.

Nadat de Sovjet-Unie uiteen viel en er nieuwe grenzen werden bepaald, bleven de toeristen echter weg. De prachtige sanatoriums bleven leeg en raakten langzaam in verval. Wat ooit een bruisende kuuroord was, transformeerde langzaam in een spookstad. Door de economische problemen en burgeroorlog in Abchazië en Zuid-Ossetië trokken duizenden vluchtelingen naar Tskaltubo. Veel van deze ontheemden wonen nu nog altijd in de voormalige sanatoriums.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden nieuwe grenzen bepaald en bleven toeristen weg uit Tskaltubo.

De meeste prachtige gebouwen van toen, zijn nu vergane glorie. En daar gaat mijn urbex-hart al sneller van kloppen. Tijdens mijn bezoek aan Tskaltubo probeerde ik zo veel mogelijk locaties te bezoeken. Aan de hand van andere blogs en Google Maps wist ik vrijwel ieder gebouw te vinden. Helaas lukte het me niet om ze daadwerkelijk allemaal te bezoeken.

Momenteel is men bezig om Tskaltubo langzaam weer op te bouwen. Investeerders hebben vervallen sanatoriums opgekocht en willen deze opknappen. Hierdoor zijn niet alle locaties meer toegankelijk. Daarnaast is urban exploring niet geheel zonder gevaar. Door de vervallen staat van de gebouwen moet je altijd goed opletten. Een ongeluk kan in een klein hoekje zitten en daarom is het verstandig om niet alleen te urbexen. Houd er ook rekening mee dat een aantal gebouwen worden bewoond door mensen. Persoonlijk vind ik het niet netjes om hun huizen in te lopen en alles te fotograferen.

Hieronder vind je een overzicht van de urbex locaties in Tskaltubo die bij mij bekend zijn.

Hotel Savane

Één van de meest toegankelijke gebouwen van Tskaltubo is het voormalige Hotel Savane. Het imposante bouwwerk staat direct naast de doorgaande weg en is volledig open. Opvallend is de halfronde ingang met de trappen en de zuilengang op de begane grond. Vanaf de buitenzijde ziet het er spectaculair uit, helaas is er binnen niet veel te zien. Ik heb iedere etage bezocht en iedere kamer gekeken. In een aantal kamer liggen er nog wat oude kalenders uit 1994 en heeft het behang het nog niet begeven. Maar over het algemeen zijn de meeste kamers en ruimtes leeg en groeien er planten door de vloer.

Sanatorium Imereti

Het Sanatorium Imereti is een goed voorbeeld van de stalinistische architectuurstijl van destijds. Bijzonder is vooral de ruimte met de koepel die voorzien is van een gewelfd plafond en zuilen. Maar ook de algemene hal is prachtig met de marmeren zuilen en fraai versierde trappen en plafond. Op de binnenplaats wordt het pand omgeven door een tuin met palmbomen en enkele moestuintjes. Het hotel wordt gedeeltelijk bewoond door ontheemden. Dit was de eerste locatie die ik bezocht waar ik mensen tegen kwam. Terwijl ik de binnentuin aan het fotograferen was keken enkele mensen me vanaf hun balkon aan. Daar schrok ik behoorlijk van. Ik heb daarom voornamelijk het gedeelte bekeken waar de mensen niet woonden en schrok van de staat van sommige vleugels. Op sommige plekken was de vloer namelijk compleet ingestort en dus totaal niet toegankelijk.

Hotel Medea

Via een lang en breed voetpad wandel je naar de spectaculaire ingang van het Hotel Medea. Ik kan me voorstellen dat de weg hiernaartoe heel mooi moet zijn geweest in de hoogtijdagen. Omringd door prachtige tuinen met zuilen en fonteinen liepen de mensen hier vroeger de trappen op om het hotel te bereiken. De tuinen zijn inmiddels overwoekerd en de fonteinen zijn leeg, maar nog altijd is het zicht richting de ingang met enorme zuilen indrukwekkend. Nog mooier is het om de ronde trap op te lopen en tussen de zuilen te wandelen. Zelfs een pas getrouwd stelletje maakt hier hun trouwfoto’s. Hoe mooi de ingang ook is, de rest van het gebouw is niet de moeite waard. Het linkerdeel van het voormalige hotel wordt bewoond door mensen en het rechterdeel is niet de moeite waard om te bekijken.

Hotel Shaxtiori

Het Hotel Shaxtiori moet één van de mooiste sanatoriums van Tskatubo zijn geweest. Nog altijd is het interieur spectaculair. De buitenzijde van het pand is versierd met zuilen en bogen en allerlei ornamenten. Binnen zijn de ruimtes ook versierd met dezelfde versieringen en zijn de plafonds prachtig versierd met schilderingen. Ik had het pand graag van de binnenzijde willen zien, maar helaas is Hotel Shaxtiori opgekocht door een miljonair die er weer een luxe resort van wil maken. Het gebied rondom het hotel is afgezet met een metalen hek en er lopen bewakers rond. Tevergeefs heb ik gevraagd aan een bewaker of ik een kijkje mocht nemen. Mocht het hotel in de toekomst open gaan, dan ben ik uiterst benieuwd wat ze hiervan hebben weten te maken.

Op deze website krijg je een indruk hoe dit gebouw er uit moet hebben gezien.

Sanatorium Iveria

Direct naast Hotel Shaxtiori staat het Sanatorium Iveria. Volgens internet is het niet meer mogelijk om dit pand te bezoeken. Al een aantal jaar geleden zou een miljonair het gebouw hebben opgekocht en inmiddels zou het gebied rondom het voormalige sanatorium zijn afgesloten en daarbij zouden er bewakers rondlopen op het terrein. Die omheining van golfplaten was reeds gebouwd tijdens mijn bezoek, maar er waren geen bewakers en ik wist via een openstaande poort binnen te komen. Alleen al vanaf de buitenzijde is het gebouw zeer indrukwekkend. Voor de entree stonden enkele fonteinen, de begane grond is versierd met zuilen en bogen. Bogenramen zijn ook te vinden op de gangen van de eerste en tweede etage. Zowel links als rechts van het gebouw is een toren te zien die het gebouw verder verfraaien. Eenmaal binnen kom ik terecht in de hal met een grote ronde opening naar de eerste etage. Van alle locaties die ik heb bezocht, was dit absoluut de mooiste ruimte. De hal is versierd met zuilen en fraaie ornamenten in het plafond. Via de afbrokkelende trap bekijk ik de andere etages en ook daar vind ik enkele prachtige ruimtes met versieringen. Wat dat betreft is Sanatorium Iveria misschien wel het mooiste pand om te bezoeken in Tskaltubo. Helaas zal dit nu niet meer mogelijk zijn. Het is te hopen dat dit gebouw flink wordt opgeknapt en dat de huidige elementen behouden zullen worden.

Hotel Sakartvelo

Zodra ik Tskaltubo binnen reed viel me één gebouw al direct op. Hotel Sakartvelo is gelegen op een heuvel en is dus van afstand al goed zichtbaar. Het is echt zo’n typisch, grauw communistisch betonblok. Gebouwd in een U-vorm en met verdiepingen die trapsgewijs lopen. Het meest bizarre is dat 60% van het gebouw bewoond wordt door de ontheemden. Ze wonen voornamelijk op de bovenste etages die ik daarom oversla. Ik begin mijn verkenning op de onderste etage en zie er een enorme puinhoop. Het water druipt aan alle kanten naar beneden en het beton is het op vele plekken aan het begeven. Vanuit de lege kamers kijk ik vanaf het balkon uit op de kamers die wel bewoond zijn. Ik vraag me letterlijk af hoeveel mensen in zo’n kamer wonen en hoe de kamers eruit zien. Hier besef ik me pas in wat voor ellende deze mensen eigenlijk wonen. Ik voel me schuldig dat ik hier met mijn apparatuur rondloop om foto’s te maken.

Het mooiste gedeelte van Hotel Sakartvelo is achterin te vinden. Hier is een leeg zwembad te zien die met mozaïek bedekt ook. Ook de muren achter het zwembad zijn versierd met vrolijke mozaïek tegels. Via een wirwar aan betonnen trappen loop ik nog even wat andere etages af. En steeds weer kijk ik naar die binnenplaats waar die arme mensen wonen.

Intourist Hotel

Vanaf Hotel Sakartvelo heb je zicht op het Intourist Hotel. Het gebouw zelf heb ik niet bezocht omdat vrijwel het gehele gebouw bewoond wordt.

Hotel Tbilisi

Helaas heb ik het Hotel Tbilisi niet bezocht. De architectuur van dit gebouw zou zowel aan de buiten- als de binnenzijde de moeite waard zijn om te bekijken. De balkons zijn voorzien van skulpturen en de trap bij de entree wordt versierd met twee griffioenen. Binnen is er nog een kleine binnenplaats met een fontein. Hotel Tbilisi wordt overigens bewoond door ontheemden.

Hotel Gelati

Ook het Hotel Gelati heb ik niet bezocht. Aan de hand van andere blogs en foto’s zou dit voormalige hotel niet heel interessant zijn om te bezoeken. Alleen het koepeldak en het oude restaurant zouden mooie ruimtes zijn.

Hotel Metalurgi

Een ander hotel dat door mensen bewoond wordt is het Hotel Metalurgi. De mooiste ruimte van dit gebouw is direct de ingang met de marmeren zuilen, het balkon op de eerste etage, de kroonluchter die hier nog hangt en de ornamenten op het plafond. Een aantal mensen is echter in deze ruimte aan het relaxen en ik wil ze niet storen of op de foto zetten. Hierdoor heb ik helaas geen beelden van de binnenzijde van dit gebouw. Ik maak nog een rondje om het gebouw heen en verwonder me over de gigantische (overwoekerde) tuin die achter het gebouw aanwezig is.

Tskaltubo Spa Resort

Het Tskaltubo Spa Resort is het enige originele sanatorium dat momenteel weer in gebruik is genomen. In 2011 werd het sanatorium heropend na een flinke renovatie. Toch zijn er nog enkele vleugels gesloten. In één van deze vleugels zou Jozef Stalin zijn kamer hebben gehad. Omdat ik overnacht in dit hotel, vraag ik aan de receptioniste of er een mogelijkheid bestaat om deze kamer te bekijken. Al snel wordt een oudere man opgeroepen. Giorgi lijkt de conciërge en/of bewaker te zijn en heeft de sleutel van de afgesloten vleugel. Helaas spreekt hij geen woord Engels, waardoor ik hem geen vragen kan stellen. De vleugel waar Giorgi me naartoe brengt blijkt wagenwijd open te staan, maar één kamer op de eerste etage is afgesloten. Dit zou dan de kamer van Stalin moeten zijn geweest. Er is nog een kantoorruimte aanwezig met een bureau, een stoel en een kast. Op het bureau staat zelfs nog een vaas met bloemen. Alsof Stalin hier enkele dagen geleden nog zou zijn geweest. Het bed is nog netjes opgemaakt en in de woonruimte staat nog wat typische Sovjet-servies. Natuurlijk is het op deze manier niet achtergelaten want Stalin is immers in 1953 overleden. Kennelijk hechten de Georgiërs er wel veel waarde aan dat Stalin hier zou hebben overnacht.

Hotel Aia

Voor fraaie mozaïeken moet je naar het voormalige Hotel Aia. Dit betonnen bouwwerk is van de buitenzijde verfraaid met een gigantische mozaïek. Ook binnen is nog een groot mozaïek te zien. Hotel Aia wordt bewoond door ontheemden.

Badhuis nr. 6

Tskaltubo had in totaal negen badhuizen. Alle badhuizen waren gelegen in het centrale park. De badhuizen bestonden uit thermale baden en behandelkamers. Nog altijd zijn er drie badhuizen in gebruik en het is de bedoeling dat dat de overige badhuizen zullen worden opgeknapt en weer in gebruik worden.

Badhuis nummer 6 is één van de badhuizen die nog altijd operationeel is en tot de belangrijkste van Tskaltubo hoort. Dit badhuis werd namelijk speciaal gebouwd voor Jozef Stalin, die hier graag kwam. Hij had hier een privé zwembad dat met mozaïektegels is versierd. Het zwembad is niet open voor bezoekers, maar het schijnt dat sommige werknemers van het badhuis af en toe een korte rondleiding willen geven aan toeristen. Zelf heb ik Badhuis nummer 6 niet bezocht.

Badhuis nr. 5

Badhuis nummer 5 is een verlaten en vervallen pand. Naar mijn gevoel was dit een plek waar zwevers de nacht doorbrengen. Het is er vies en er ligt behoorlijk wat (menselijk) poep op de grond. Ondanks de vuiligheid krijg je bij bepaalde ruimtes een indruk hoe dit badhuis er ooit uit moet hebben gezien. Sommige baden zijn nog intact.

Badhuis nr. 8

Van de buitenzijde lijkt badhuis nummer 8 niet heel erg spannend, maar zodra je binnenstapt lijkt het alsof je in een ufo staat. De contouren van de baden en het grote gat in het plafond doen erg futuristisch aan en zijn uiterst fotogeniek. Ik liet hier mijn drone uit het gat in het plafond naar boven vliegen en maakte zo een bijzondere foto van bovenaf. Overigens heb ik dit badhuis twee maal bezocht tijdens mijn reis. Bij mijn tweede bezoek waren de muren allemaal groen gespoten.

Station

Het voormalige station van Tskaltubo mag absoluut niet overgeslagen worden. Dit gebouw is niet groot, maar de architectuur van de binnenzijde is zo spectaculair dat je hier uren kunt fotograferen. De deuren en ramen van de bovenste verdieping zijn nog altijd in prachtige staat en zijn vrijwel niet beschadigd. Op de begane grond is het VVV-kantoor gevestigd. Dit deel van het pand is volledig opgeknapt, maar was gesloten tijdens ons bezoek.

Onbekend gebouw

Direct naast het station staat nog een verlaten gebouw. Waarvoor deze diende is me niet duidelijk en ik heb er ook geen informatie over kunnen vinden. De begane grond had een grote zaal die wellicht werd gebruikt voor gymnastiek of theatervoorstellingen. Vanaf de eerste verdieping kun je vanaf een balkon naar beneden kijken. Verder vind je zowel op de eerste als tweede verdieping allerlei kamers die als kantoorruimte werden gebruikt. Enkele ruimtes hebben nog bureautafels met stoelen en overal ligt behoorlijk wat oud papierwerk verspreid op de grond.

Stalin’s zomerhuis

Stalin zou in Tskaltubo ook nog een zomerhuis hebben gehad. Deze datsja is de vinden achter het Hotel Sakartvelo en zou bovenop de heuvels staan. Behouden de datsja zouden er ook nog enkele bijgebouwen staan die je ook kunt bekijken. Helaas had ik niet voldoende tijd om deze locatie te bezoeken.

Wil je alle gebouwen in Tskaltubo bezoeken zul je zeker twee tot drie dagen nodig hebben. Zelf heb ik zo’n 1,5 dag besteed in de stad en dat was net iets te kort om alles te bekijken. Tweemaal heb ik overnacht in het Tskaltubo Spa Resort. Maar er zijn meer opties:

Tskaltubo Hotel Prometheus: Luxe hotel bij het centrale park. Hier heb je de mogelijkheid om gezondheidsbehandelingen te nemen.
Tskaltubo Plaza Hotel: 4 sterren hotel met een prachtige uitstraling. Schone kamers en mogelijkheid om gebruik te maken van fitnessruimtes.
Chill Out Hotel: Dit hotel wordt op booking.com het best beoordeeld en is één van de goedkopere opties.
Imereti Health Resort: Ook hier kun je redelijk goedkoop overnachten. Het hotel biedt diverse medische behandelingen, waaronder fysiotherapie en thermale baden.

Klik hier voor een volledig overzicht van hotels in Tskaltubo.