Vier dagen lang zijn we in Mestia gebleven om zo veel mogelijk van de provincie Svaneti te bewonderen. We maakten prachtige wandelingen naar watervallen, gletsjers en bergmeertjes en brachten een bezoek aan Ushguli dat op de Werelderfgoedlijst staat. Omdat we niet dwars door Zuid-Ossetië kunnen rijden, moeten we een stuk terug naar centraal Georgië, richting Kutaisi. Na de prachtige natuurlandschappen lijkt het nu alsof we meer terug reisden naar de Sovjet-periode. Grauwe steden met troosteloze flats, vervallen gebouwen en enorme monumenten. En toch heeft het ook iets bijzonders. De komende dagen bezoeken we onder meer Tskaltubo en Gori.
Het masker van Napoleon
Dag 8
Er staat ons weer een lange rit te wachten met Tskaltubo als eindpunt. Om hier te komen moeten we dezelfde weg terugrijden als we gekomen zijn, we mogen immers niet door Zuid-Ossetië rijden. Onderweg maken we een stop bij Zugdidi zodat we niet alleen maar in de auto zitten.
Zugdidi is de hoofdstad van de provincie Samegrelo en telt ruim 75.000 inwoners. Deze regio werd eeuwenlang geregeerd door de invloedrijke Dadiani familie. Een belangrijke bezienswaardigheid is dan ook het Dadiani Palaces History and Architecture Museum. Dit museum bestaat uit verschillende paleizen, een botanische tuin en een kerk. In het museum kun je zo’n 41.000 historische objecten zien waaronder het dodenmasker van Napoleon Bonaparte, persoonlijke brieven van Napoleon en het gewaad van Maagd Maria.
Een verlaten kuuroord
Na de korte tussenstop in Zugdidi rijden we verder naar Tskaltubo. Als we bijna in de buurt van het vliegveld van Kutaisi zijn, worden we echter omgeleid door de politie. We moeten over de snelweg rijden die kennelijk geen afslag heeft. Hierdoor rijden we een ongelooflijk stuk om en moeten we door het drukke centrum van Kutaisi rijden. We komen met een uur vertraging aan in Tskaltubo en dat is jammer, want ik had hier graag iets meer tijd willen doorbrengen.
Tskaltubo staat bekend om de thermische bronnen die helpen tegen reuma en gewrichtsaandoeningen. Ten tijde van de Sovjet-Unie was dit het belangrijkste kuuroord. Er waren 19 sanitoriums, 9 badhuizen, een resort en een centrum voor balneologie en fysiotherapie te vinden. Dankzij een treinverbinding met Moskou kwamen hier jaarlijks meer dan 100.000 mensen voor een kuurvakantie. Onder hen ook Joseph Stalin die zelfs een eigen badhuis had. Het moet destijds prachtig geweest zijn hier.
Toen de Sovjet-Unie uiteen viel bleven de bezoekers weg. De vele gebouwen stonden er verlaten bij en de natuur nam het gebied over. De prachtige gebouwen staan er nog altijd, maar lijken meer op halve ruïnes. Gek genoeg worden sommige van deze gebouwen bewoond door vluchtelingen uit Abchazië en Zuid-Ossetië.
Als liefhebber van urban exploring kan ik hier van genieten. Op Google Maps heb ik enkele verlaten gebouwen op de kaart gezet en probeer ik er zo veel mogelijk te bezoeken. Lianne gaat met me mee, maar krijg al snel spijt wanneer we het eerste verlaten badhuis bezoeken. Zwervers (en dieren) hebben hier hun behoeftes gedaan, waardoor het een smerige bende is. Ik maak daarom een snelle ronde, schiet wat foto’s en zet Lianne bij het hotel af.
Deze nacht verblijven we in het Tskaltubo Spa Resort. Dit hotel werd in 2011 volledig gerenoveerd en is één van die prachtige gebouwen van Tskaltubo. Met goedkope prijzen hopen ze weer mensen te kunnen trekken voor een kuurvakantie. Zelf kom ik niet voor een behandeling hierheen, maar het is een prachtig hotel om te kunnen overnachten.
In Tskaltubo verbleven we in het Hotel Spa Tskaltubo
Boek een kamerOp de urbex-tour
Terwijl Lianne relaxed aan het zwembad van het hotel ga ik op pad. Allereerst bezoek ik het Hotel Savane dat er verlaten bij staat. Ik kan gemakkelijk binnenkomen want alles is volledig open. Binnen is er eigenlijk weinig te zien, maar het is me wel duidelijk aan de kleine details dat dit een prachtig hotel moet zijn geweest. Het is ongelooflijk zonde om de staat van dit gebouw te zien, terwijl er enkele meters verderop gebouwd wordt aan een compleet niet gebouw.
Achter Hotel Savane ligt het voormalige Hotel Imereti. Terwijl ik de binnenplaats oploop zie ik al snel dat dit gebouw wordt bewoond door mensen. Ongelooflijk, want de staat van de kamers zal behoorlijk slecht zijn. Daar sta ik dan met drie camera’s in mijn hand, terwijl deze mensen wellicht hun hele hebben en houden achter hebben gelaten in oorlogsgebied. Ik probeer de mensen zo min mogelijk te storen. Al snel kom ik één van de geweldige ruimtes tegen die ik graag had willen fotograferen. Een prachtige koepel met mooie zuilen. Compleet verlaten en half verloedert. Eeuwig zonde.
Ik bezoek later die middag nog twee gebouwen die ook worden bewoond door mensen: Hotel Metalurgi en Hotel Medea. De laatste is wellicht bekend door het programma Wie is de Mol in 2018. Voor de ingang van het gebouw moesten de kandidaten borden omdraaien om elkaar veilig te spelen voor de finale. Ik had graag wat langer willen blijven, maar enorme onweerswolken naderen en al snel komt het ook met bakken uit de lucht.
Niet alle panden zijn toegankelijk. Sommige zijn met hekken omheind en worden bewaakt door de politie. Urban Exploring is in feite ook illegaal, dus betreden op eigen risico.
De kamer van Jozef Stalin
Het Tskaltubo Spa Resort is grotendeels is opgeknapt, maar enkele vleugels zijn nog altijd gesloten voor gasten. Op internet heb ik gelezen dat in deze vleugel Jozef Stalin zijn kamer en kantoor had en dat je deze kamer onder begeleiding mag bezoeken. Aangezien we toch gast van het hotel zijn verwacht ik dat we wel een kijkje mogen nemen. Al snel wordt Giorgi erbij geroepen, een oudere man die buiten het terrein bewaakt. Hij spreek helaas geen woord Engels, dus helaas kan ik hem niets vragen.
Giorgi neemt ons mee naar de verlaten vleugel, waar gek genoeg de deuren wagenwijd openstaan. Op de eerste etage is dan de kamer waar Jozef Stalin vroeger verbleef. In zijn kantoor staat nog een kast, een tafeltje en op zijn bureau nog wat (nep)bloemen. Alsof Stalin enkele dagen geleden nog hier is geweest. Het bed is netjes opgemaakt en in de de woonruimte staan nog wat typisch Sovjet-servies. Natuurlijk is dit hier allemaal neergezet, want Staling is al sinds 1953 overleden. Toch is het bijzonder dat men hier zoveel waarde hecht aan het feit dat hij hier zijn kamer had. Dat ze de deur van zijn ruimte wel op slot zetten en mensen de kamer willen laten zien.
Steden uit de Sovjet-tijd
Dag 9
Voordat we Tskaltubo alweer verlaten wil ik graag nog Badhuis 8 bezoeken. Dit bouwwerk is uniek vanwege de koepel en de ronde cirkels waar vroeger de baden stonden. In het dak is een rond gat,en dat brengt me op een idee om even met de drone te spelen.
We laten Tskaltubo achter. Onze volgende stop is Zestaponi, een stad waar ik over had gelezen bij een collega blogger. Zij bezocht hier een oud fabriekspand waar je mooie foto’s kon maken. Die fabriek zijn we ongetwijfeld voorbij gereden, want ik zag wel meerdere oude fabrieken die behoorlijk verlaten leken. We belanden echter in het drukke centrum waar ik niet bepaald vrolijk van wordt en al snel besluiten we deze stad maar over te slaan en door te rijden naar Chiatura. Onderweg rijden we nog langs enorme typische Sovjet-flats, ongelooflijk lelijke betonblokken die er half vervallen uitzien. Je krijgt behoorlijke medelijden met de mensen die hier moeten wonen.
Iets voor Chiatura brengen we een bezoek aan de Katskhi Pillar. Dit is een bizarre puntige rots waar bovenop een kerkje staat. 500 jaar lang is de rots onbewoond gebleven tot in 1995 een monnik in de kerk kwam te wonen. Het is één van de meest geïsoleerde kerken ter wereld. Men zegt dat de monnik hier dichter bij God woont. Via een stalen ladder kan de monnik naar beneden komen, maar wij als toerist mogen niet naar boven. Alleen bepaalde religieuze mensen mogen naar de kerk. Jammer genoeg is het rondom de rots een enorme bouwput waardoor het eigenlijk beter is om de rots van een afstandje te bekijken.
Nadat we dus eerder in Zestaponi waren, komen we aan in Chiatura. Deze stad is nog troostelozer dan Zestaponi. Direct nadat we de stad binnen rijden komen we aan bij een enorm monument met die typische Sovjet-flats op de achtergrond. Dat moet ik toch even vastleggen.
Er is één reden waarom ik Chiatura graag wilde bezoeken. Hier kun je in een ongelooflijke roestige kabelbaan lift stappen om de andere kant van de stad te bereiken. Tijdens een uitzending van Tom Waes zag ik hem in één van deze liften stappen. Iemand die levensmoe is zou in zo’n roestige bak willen stappen. En ik ben bereid om mijn leven te geven (haha). Chiatura werd in de 20e eeuw gebouwd en was een belangrijke mijnstad. De eerste kabelbaan van de Sovjet-Unie werd hier gebouwd en er zouden er nog vele volgen. In totaal zijn er maar liefst 26 kabelbanen te vinden. De werknemers konden door middel van dit transport zich gemakkelijk door het heuvelachtige gebied verplaatsen. Helaas werden de kabelbanen nauwelijks tot niet onderhouden en zijn enkele kabelbanen al stilgelegd.
In de hoop dat ik in één van de roestige bakjes kan stappen gaan we naar één van de kabelbaan station waarvan we beelden hebben gezien dat ze nog rijden. Eenmaal aangekomen lijkt er weinig beweging te zijn. Er hangen wel roestige bakjes aan de lijnen, maar ze hangen stil boven de stad. Op een briefje aan de deur staat dat ze om het uur werken. Enkele mannen kijken ons geïnteresseerd aan maar kunnen me niet vertellen of de kabelbaan nog rijdt. Andere toeristen nemen ook een kijkje, maar weten net zo weinig als wij. Na een half uur is er nog steeds niemand te bekennen en besluiten we een kijkje te nemen bij de andere kabelbanen. Op straat wordt ik ineens in het Duits aangesproken door een Georgische mevrouw. Ik grijp direct mijn kans om te vragen waar ik een ritje met de kabelbaan kan nemen. De mevrouw vertelt me echter dat alle oude kabelbanen zijn stilgelegd. Er wordt gebouwd aan een compleet nieuwe kabelbaan en deze zal waarschijnlijk de oude gaan vervangen.
Ongelooflijk jammer, we zijn dus te laat! Chiatura verliest een bijzondere activiteit want ik denk dat veel mensen juist hierheen komen om een ritje te maken in de roestige bakken. Wat is de charme van een moderne kabelbaan? We maken nog een kleine ronde door de stad, maar het is hier zo troosteloos. Ik hou van vervallen locaties die compleet verlaten zijn, maar dit is echt een rommeltje. Tijd om Chiatura te verlaten.
De verering van Stalin
Vanuit Chiatura rijden we door naar de stad Gori. Deze stad kwam in 2008 nog in het nieuws toen de Nederlandse RTL-cameraman Stan Storimans werd gedood tijdens het conflict tussen Georgië en Zuid-Ossetië. Tevens is het de geboorteplaats van een voormalige Sovjetdictator. Op 18 december 1878 zag Jozef Stalin het levenslicht in Gori. In het centrum staat een museum gewijd aan Stalin wat wij gaan bezoeken.
Het is een beetje vreemd om in dit museum rond te lopen. Stalin was nou niet bepaald een lieverdje. Het museum wil echter doen lijken of hij een aardige en betrokken man was. Er wordt bijvoorbeeld geen woord gerept over zijn zoon die hij liet vermoorden. Wel zijn er foto’s van Stalin met een klein meisje en dat hij zeer betrokken was met het volk. Ergens in een klein hoekje van het museum zijn de foto’s te vinden van enkele Russische mannen die gesneuveld zouden zijn tijdens het regime. We zouden moeten geloven dat het om een twaalftal mensen zou moeten gaan. Wij weten wel beter. Met een stalen gezicht loop ik verder.
Als we onze ronde door het museum hebben voltooid en Lianne nog even naar het toilet gaat, wordt ik gevraagd naar buiten te gaan. Ik dacht dat ik even ‘vriendelijk’ naar buiten wordt gebonjourd, maar de vrouw wijst naar het treintoestel dat buiten opgesteld staat wat we nog even moeten bezoeken. Hoe bizar ook, toch is een bezoek aan dit museum de moeite waard. De gehele opzet van het museum doet behoorlijk Sovjet aan, zo had Stalin het graag gezien denk ik. Ik moest ook nog even hard lachen toen ik de kamer zag met presentjes van andere wereldleider. Natuurlijk moesten de Nederlanders weer twee kleine houten klompen schenken.
Met je entreekaartje mag je ook het treintoestel bekijken die aan de buitenzijde staat. Vraag hiervoor bij de kassa of ze de deuren kunnen openmaken.
Plan je reis naar Georgië
- Je kunt eenvoudig naar meerdere bestemmingen in Georgië vliegen. Klik hier voor goedkope vliegtickets.
- Een hotelkamer kun je het beste boeken via booking.com. Voor alternatieven kun je kijken bij Trivago.
- Voor kant-en-klare reizen kijk naar het aanbod van ANWB, Djoser, Sawadee of Shoestring.
- Heb je een huurauto nodig? Vergelijk de prijzen bij Sunny Cars, EasyTerra of Rentalcars.com.
- Tours en tickets kun je eenvoudig vooraf boeken bij Getyourguide.com.
- Koop bij bol.com een reisgids.
Ik ben niet op zoek naar de toeristische hotspots die iedereen kent. Liever ga ik op zoek naar de hidden gems. Ik neem graag de tijd om een stad of regio goed te ontdekken en duik graag even de natuur in. Ooit begonnen met het bouwen van een website waar ik schreef over mijn reizen. Zo is Reizen & Reistips ontstaan. In 2024 de ultieme beloning voor mijn werk gekregen met de Golden Pen Award!
Het onderhouden van Reizen & Reistips kost tijd en geld. Vinden jullie mijn verhalen leuk en willen blijven genieten van mijn reisavonturen? Dan kunnen jullie mij steunen door op deze site tours of accommodaties te boeken. Ook kunnen jullie mij een kleine gift sturen via Buy me a Coffee (of een biertje). Alvast bedankt!