Oorlogssporen in Bastogne

Zomer 1944. De Duitsers hebben zware nederlagen geleden en een belangrijk deel van het Duitse leger is vernietigd. Adolf Hitler en zijn generaals bereiden een laatste tegenoffensief voor om door de geallieerde linies te snijden. Het tegenoffensief kan alleen in het westen plaatsvinden, omdat de Sovjet-Unie in het oosten oprukt. Er moet alleen gewacht worden op slechte weersomstandigheden zodat de geallieerden hun luchtmacht niet kunnen gebruiken. Op 16 december 1944 start het tegenoffensief onder de codenaam Wacht am Rhein. Het 6e Panzer SS Leger, 5e Pantserleger en 7e Leger van Brandenberger trekken de Ardennen in om op te rukken naar de haven van Antwerpen. De Amerikanen worden compleet verrast en worden omsingeld door de Duitsers. Het 101e Luchtlandingsdivisie (101st Airborne Division) heeft intussen een sterke verdedigingslinie in Bastenaken opgebouwd. In extreme winterse omstandigheden houden ze alle aanvallen tegen en kunnen ze de Duitse aanvoer ontregelen. Door gebrek aan brandstof en munitie moeten de Duitsers hun opmars staken. Op 25 januari 1945 is de strijd voorbij. De Slag om de Ardennen is een bloedbad geworden. 10.733 Amerikaanse soldaten werden gedood en 42.316 raakten gewond. Aan Duitse zijde vielen 12.652 doden en 38.600 gewonden. Ook kwamen nog eens 3000 burgers om. De Duitse troepen trekken zich terug. Duitsland heeft de oorlog definitief verloren.

Als je meer te weten wil komen over de Slag om de Ardennen, dan is het Bastogne War Museum een absolute aanrader. Het is misschien wel één van de beste musea die ik ooit bezocht heb. Ik was onder de indruk van de tentoonstelling en de opzet van het museum. Je wandelt niet alleen maar door een museum waar je allerlei foto’s, wapens, voertuigen en andere museumstukken ziet. Bij de ingang ontvang je een audiogids en wordt je door vier fictieve personen op een interactieve manier door het museum meegenomen. Ze vertellen over de oorzaken, gebeurtenissen en hun ervaringen gedurende de oorlog. Natuurlijk gaat er speciale aandacht uit naar de Slag om de Ardennen. Landschappen en belevenissen zijn nagebouwd en dankzij films wordt je zowat meegesleurd in de oorlog. Als je het museum wil bezoeken, reken er op dat je dan zeker 3 tot 4 uur nodig hebt om alles te bekijken en te beluisteren. Dat klinkt misschien best lang, maar het is de tijd dubbel en dwars waard. Ben je geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog? Dan moet je dit museum absoluut eens bezoeken.

Direct bij het Bastogne War Museum staat het Mardasson Memorial. Dit herdenkingsmonument is gebouwd als eerbetoon voor de 76.890 Amerikaanse soldaten die sneuvelden of vermist raakten tijdens de Slag om de Ardennen. Het monument werd ontworpen door de architect Georges Dedoyard en heeft de vorm van een vijfpuntige ster, het symbool van het Amerikaanse leger. Op 16 juli 1950 werd het monument ingehuldigd in de aanwezigheid van Generaal Antony McAuliffe, commandant van de 101st Airborne Division. Met bronzen letters zijn de namen van de toenmalige 48 staten van de Verenigde Staten op het fries aangebracht. Op de zuilen zie je de namen van de Amerikaanse eenheden die deelnamen aan het Ardennenoffensief. In het midden van het monument is een gedenksteen. Het is mogelijk om via een wenteltrap naar de top van het monument te wandelen. Vanaf de top van het monument heb je een fraai panoramisch uitzicht over de omgeving.

Bij het Bastogne War Museum kun je direct tickets kopen voor de Foxholes van Bois Jacques. Het terrein met de schuttersputjes ligt op slechts enkele minuten rijden van het museum. In de bossen hebben de Amerikaanse soldaten van de Easy Company van de 101st Airborne Division kuilen gegraven aan het einde van 1944. Hier konden ze schuilen voor de Duitsers en de extreme weersomstandigheden. De soldaten van de Easy Company werden beroemd om hun rol tijdens het Ardennenoffensief. Ze wisten namelijk de Duitsers uit Foy te verdrijven. De kuilen hebben al die jaren overleefd en kunnen vast talloze verhalen vertellen. Dankzij een app kun je meer te weten komen over de gebeurtenissen in deze bossen. Aan de hand van augmented reality worden de gebeurtenissen van de Slag om de Ardennen verteld. Op verschillende plekken in de bossen kun je een ander verhaal horen en zie je de soldaten in hun schuttersputten zitten. Zo komt dit rustige bos ineens tot leven.

Het Bastogne Barracks museum werd geopend in 2010 en is gevestigd in een voormalige kazerne waar het geallieerde hoofdkwartier was gevestigd. Dit museum wordt beheerd door het Belgische Leger en is een eerbetoon aan soldaten die tijdens de Slag om de Ardennen vochten. Bastogne Barracks is een informatiecentrum over de Tweede Wereldoorlog. Je kunt hier onder meer de ‘NUTS’-kelder bezoeken. Hier sprak generaal McAuliffe, de commandant van de 101st Airborne Division, de legendarische woorden ‘NUTS’ uit als antwoord op de Duitse eis van capitulatie. In de NUTS-kelder zijn verschillende zalen met belangrijke informatie over de Slag om de Ardennen. Verder zijn er diverse wapens, uitrustingen en militaire voertuigen te bewonderen.

Natuurlijk is er in Bastogne ook een museum gewijd aan de 101st Airborne Division. Dit oorlogsmuseum vertelt het verhaal van deze Amerikaanse luchtlandingsdivisie tijdens de Slag om de Ardennen. De collectie van het museum bevat enkele waardevolle items, artillerie, persoonlijke spullen van soldaten en diorama’s. Het is zelfs mogelijk om te ervaren hoe het is om een bombardement mee te maken. In de nacht van 24 op 25 december 1944 bombardeerde de Duitse Luftwaffe de omgeving van Bastogne. Junkers-88 vliegtuigen wierpen bommen. Die nacht vielen er veel slachtoffers. Deze nacht kun je herbeleven in de schuilkamer, een indrukwekkende ervaring. Het museum is gevestigd in een gebouw dat door de Duitsers werd gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In het plaatsje Recogne, niet ver van Bastogne, kun je een bezoek brengen aan het Deutscher Soldatenfriedhof Recogne-Bastogne. Op deze militaire begraafplaats liggen meer dan 6800 Duitse soldaten begraven die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. De begraafplaats werd na de overwinning van de geallieerden in de Slag om de Ardennen aangelegd door de Amerikanen. Zowel Amerikaanse als Duitse soldaten werden hier begraven. Na de Tweede Wereldoorlog werden de Amerikaanse gesneuvelden overgebracht naar de Amerikaanse begraafplaats van Henri-Chapelle. De begraafplaats is gratis te bezoeken.

Bij het Bastogne War Museum starten verschillende wandelroutes, waaronder de ‘Wandeling van de herinneringen’. Deze route staat in het teken van de natuur, maar zeker ook het Ardennenoffensief. Tijdens deze wandeling kom je op verschillende locaties nog sporen van de Tweede Wereldoorlog tegen, zoals de Bois Jacques Fox holes. Je wandelt door kleine dorpjes, door de bossen en langs weidse velden. Het mooiste deel van de wandeling is door de bossen. Zo passeer je onder andere het Bos van de Vrede (Bois de la Paix). Hier zijn 4000 bomen geplant op de 50e verjaardag van de Slag om de Ardennen. De ‘Wandeling van de herinneringen’ is een combinatie van twee routes. Vanaf het museum volg je in eerste instantie de borden met de blauwe strepen. Bij het Bos van de Vrede volg je vervolgens de groene driehoek tot aan Foy. Voor het laatste gedeelte van de wandeling volg je weer de blauwe lijnen. In totaal is deze wandelroute zo’n 16,5 kilometer uit. Het is een gemakkelijke wandeling. Een groot deel van de wandelroute gaat over geasfalteerde wegen.

Disclaimer: Mijn bezoek aan Bastogne is tot stand gekomen in samenwerking met Visit Wallonia. Alles wat je in dit artikel leest is mijn persoonlijke mening/ervaring.