Wandelen door de Brabantse duinen

Wist jij al dat de grootste levende stuifzandgebieden van West-Europa in Nederland is te vinden? Ze liggen in Noord-Brabant, tussen Tilburg, Waalwijk en Den Bosch. Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen is sinds 2002 een nationaal park. Het park is ruim 3500 hectare groot, waarvan ongeveer 3000 hectare stuifzandgebied is. De bodem is droog en voedselarm. Omdat de wind hier vrij spel heeft, verandert het gebied continu. Iedere keer als je het gebied bezoekt is het landschap weer net iets anders.

Het zand zorgt voor extreme omstandigheden. De temperatuur kan tussen dag en nacht namelijk 40 tot 50 graden Celsius verschillen. Dieren en planten hebben zich weten aan te passen aan deze omstandigheden. Er leven hagedissen, zandloopkevers en zandbijen. De das, het grootste roofdier van Nederland, leeft hier ook. De kans dat je er één tegenkomt is echter nihil. Verder zie je er schapen. Ze houden de heide kort en vreten de jonge boompjes weg.

In de IJstijd bliezen de poolwinden het zand van het noorden naar Noord-Brabant. Het zand bleef liggen tussen de oerbossen. Toen de mensen in de 14e eeuw de bomen gingen kappen voor brandstof, vulde de kale vlakte zich met heide waar boeren hun vee op konden laten grazen. Door de intensieve begrazing putte de grond uit en kreeg het zand vrij spel. Langzaam werd het zand een probleem voor de bewoners van de omliggende dorpen en de akkers van de boeren. Om het zand tegen te houden werden er bomen geplant. Tegenwoordig is het gebied stabiel en worden er zelfs bomen weggehaald om het stuifgebied in stand te kunnen houden.

In Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen vind je de grootste levende stuifzandgebieden van West-Europa.

Op een mooie zaterdagochtend pak ik de auto, neem mijn camera mee, trek mijn wandelschoenen aan en rijd naar de Brabantse duinen. Tijd om mijn eigen provincie te ontdekken. Vaak moet je in de nationaal parken netjes op de wandelpaden blijven lopen. Dit is anders bij De Loonse en Drunense Duinen. Hier mogen bezoekers bijna overal struinen door de stuifzandgebieden. In het gebied zijn meerdere wandel- en fietsroutes uitgezet en ik wil twee routes gaan lopen. Mijn eerste wandeling begint bij Bosch en Duin, vlakbij Udenhout. Bij het restaurant is een flinke parkeerplaats waar ik mijn auto gratis kan parkeren.

Vanaf Bosch en Duin starten meerdere routes en zijn direct meerdere knooppunten te vinden. Mijn wandeling neemt me langs de duinen waar ik veel kinderen zie spelen in het zand en honden achter elkaar aanrennen. Ik loop langs de rand van de duinen verder waar het een stuk minder druk wordt. Nadat ik een klein stuk over het zand heb gelopen loopt de route door de omliggende bossen. Hoewel het hier prettig wandelen is, ben ik niet hierheen komen om door de bossen te wandelen. Ik maak een groot deel van de wandeling af maar keer terug naar het stuifzandgebied.

Ik laat de route voor wat het is en struin gewoon door het zand, op zoek naar mooie plekjes. En die zijn er volop. Dode boomstammen, een verdwaalde dennenappel, de prachtige lijnen in het zand en de voetsporen van mensen zijn bijzonder fotowaardig. Van de drukte merk ik niet niet veel. Her en der liggen mensen in het zand te genieten van de zon, af en toe komt iemand met een hond voorbij gewandeld. In de verte zie ik een groep oudere mensen door het zand zwoegen met nordic sticks. Terwijl ik goed om me heen kijk besef ik steeds meer dat ik helemaal niet zo ver hoef te reizen om mooie plekjes te bewonderen.

Dode boomstammen, een verdwaalde dennenappel, de prachtige lijnen in het zand en de voetsporen van mensen zijn bijzonder fotowaardig.

Nadat ik kris kras door de duinen heb gelopen wandel ik terug naar de parkeerplaats en rijd ik verder naar Drunen. Hier heb ik mijn tweede wandeling uitgestippeld, De Zwarte Berg. Ditmaal ga ik de wandeling van 4,2 kilometer wel helemaal aflopen. De wandeling start bij Herberg De Drie Landen. De wandeling gaat door de bossen met aan weerskanten de begroeide stuifkoppen. De Natuurmonumenten app geeft me de tip om af en toe eens de heuvels op te lopen om te zien wat er achter de heuvels te zien is. Vaak heb je een verrassend mooi uitzicht op de duinen. Een klein deel van de route voert over het stuifzand, maar natuurlijk wijk ik af en toe een beetje van de route af om te genieten van de omgeving en om mooie foto’s te maken. De omgeving bij Drunen is weer totaal anders dan bij Udenhout. Hier worden de duinen al snel omringd door de bossen en in Udenhout had je een grotere open vlakte.

Tegen het eind van de middag ben ik weer terug bij de auto en heb ik kennis kunnen maken met een uniek stuk landschap van Nederland. Dit smaakt naar meer en ik kan het iedereen aanraden om dit nationaal park eens te bezoeken.

Verschillende wandelroutes

In De Loonse en Drunense Duinen zijn verschillende routes uitgestippeld. Aan de hand van de wandelknooppunten kun je je eigen route bepalen. Wil je toch een vaste route wandelen? Download dan de app van Natuurmonumenten. Op deze app kun je 11 verschillende routes vinden in het nationaal park. Iedere wandeling kun je downloaden en met GPS wandelen. Gedurende de wandeling kun je op sommige punten meer informatie krijgen wat je kunt zien. Daarnaast zijn er ook de routes van de Natuurpoorten. Het leukste is echter om je eigen route te bepalen en flink door het zand te struinen.

Hond meenemen

Heb je een hond? Ga dan zeker eens met je trouwe viervoeter in het park wandelen. Veel mensen komen hier met hun hond wandelen. Er zijn wel strenge regels, want op sommige stukken van het park moeten de honden aan de lijn.

Sporten

Wie De Loonse en Drunense Duinen bezoekt zal veel hardlopers en mountainbikers tegenkomen. Het is heerlijk om in dit gebied te kunnen hardlopen vanwege de mooie en variërende omgeving. Daarnaast is het stuifzand een goede training voor de kuiten en de enkels. Verder vind je hier één van de mooiste mountainbike routes van Nederland. Natuurmonumenten heeft een groene mountainbikeroute aangelegd in 2016. De route is 16 kilometer lang en heeft weinig hoogteverschillen. Je kunt hier overigens niet zomaar mountainbiken. Hiervoor heb je een MTB-vignet nodig. Deze is geldig in meerdere nationaal parken van Nederland. Naast wandelaars, hardlopers en mountainbikers zul je ook heel wat paardrijders zien.

Eten en drinken

Aan de randen van het park vind je meerdere mogelijkheden om te lunchen. Je kunt bijvoorbeeld terecht bij Landgoed Bosch en Duin, De Roestelberg, Herberg de Drie Linden of De Rustende Jager. Je kunt natuurlijk ook gewoon je eigen eten meenemen en picknicken in het park. Zorg er wel voor dat je niets achterlaat en je eigen rommel netjes opruimt.

Bereikbaarheid en parkeren

Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen zijn vanaf verschillende locaties te bereiken. Bij Landgoed Bosch en Duin kun je gratis parkeren en ben je binnen enkele minuten al midden op de zandvlakte. Het kan hier overigens redelijk druk worden. Één van de natuurpoorten vind je bij Herberg de Drie Linden. Ook hier kun je gratis parkeren maar kan de parkeerplaats redelijk vol staan. Ditzelfde geldt ook voor de parkeerplaats bij De Roestelberg. Eigenlijk is het wijs om zo vroeg mogelijk aan je wandeling te beginnen zodat je de grootste drukte ontloopt.

Nog meer wandelen door de natuur van Noord-Brabant? Ik maakte ook al eens een vroege ochtendwandeling over de Strabrechtse Heide.